Անիի ավերակները` ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում. Թուրքիան արագացնում է գործընթացը

PanARMENIAN.Net - Թուրքիայի մշակույթի և զբոսաշրջության նախարարությունը ցանկանում է արագացնել հայկական պատմական Անի քաղաքի ավերակները ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում ընդգրկելու գործընթացը:

Թուրքական Beyaz Gündem լրատվական կայքին հղումով Ermenihaber-ը գրում է, որ այս մասին հայտարարել այդ երկրի Մշակույթի և զբոսաշրջության նախարար Օմեր Չելիքը:

«1000 ու մեկ եկեղեցիների քաղաքը» 2012-ից ներառված է ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ժամանակավոր ցանկում: Աղբյուրի հաղորդմամբ՝ այժմ աշխատանքներ են տարվում այն ուղղությամբ, որ Անին իր տեղը գտնի հիմնական ցուցակում:

Չելիքի խոսքով` իրենք կարևորում են այդ մշակութային ժառանգության պահպանումն ու հանձնումը գալիք սերունդներին: Թուրք նախարարը խոսել է նաև Թուրքիայում հայկական մշակութային ժառանգության ամենակարևոր օբյեկտներից մեկը հանդիսացող Անիում կատարվող աշխատանքների մասին: Վերջինս հաղորդել է, որ դրանք իրականացնելու է Միջին Արևելքի տեխնիկական համալսարանի դասախոսական կազմից ու միջազգային մասնագետներից կազմված խորհուրդը:

Սուրբ Փրկիչ եկեղեցու և Մրեն տաճարի վերականգնման աշխատանքներին կներգրավվեն նաև հայ մասնագետներ: Ցանկում ընդգրկվելու են Անիում գտնվող 21 մշակութային օբյեկտ:

Ավելի վաղ թուրքական Star թերթում հրապարակված հոդվածում լրագրող Ռեջեփ Գյուվելիօղլուն թուրքական կառավարությանը խորհուրդ է տվել 2015-ին ընդառաջ վերակառուցել Անին:

«Անին հայերի համար հավատքի կենտրոն է: Անին մեզ համար էլ է կարևոր: Տարիներ շարունակ ավերված Անին Հայաստանի սահմանին է: Ինչպես որ Թուրքիան արեց Աղթամարի դեպքում, Անին էլ կարճ ժամանակահատվածում և միջազգային խորհրդատուների ու օտարերկրացի վերակառուցող ընկերությունների մասնակցությամբ պետք է վերակառուցվի»:

Նա հավելել է, որ Անիի շինությունների վերակենդանացումից հետո քաղաքը պետք է բաց լինի հայերի համար, և այնտեղ մտնելու և իրենց հոգևոր արժեքները տեսնելու համար մուտքի արտոնագիր կամ անձնագիր չպետք է պահանջվի:

Անին եղել է Բագրատունյաց Հայաստանի մայրաքաղաքը և իր զարգացման գագաթնակետում մրցակից է եղել այնպիսի քաղաքների հետ, ինչպիսիք եղել են Կոստանդնուպոլիսը, Բաղդադը, Կահիրեն և այլն: 11-րդ դարում Անիի բնակչությունը կազմել է ավելի քան 100 հազար մարդ: Քաղաքն իր մեծության և գեղեցկության շնորհիվ հայտնի է եղել նաև «40 դարպասների քաղաք» և «Հազար ու մի եկեղեցիների քաղաք» անուններով: Այն հետագայում դարձել է զանազան կայսրությունների պայքարի օբյեկտ, ինչն էլ հանգեցրել է նրա ավերմանը և վերջնական լքվելուն:

Ներկայիս Թուրքիայի Կարս նահանգի տարածքում գտնվող հնագույն Անի քաղաքի տակ ստորգետնյա ջրերի մակարդակի իջեցման արդյունքում թունելների հսկայական ցանցեր են բացահայտվել: Հայտնաբերել են գաղտնի ջրանցքեր, ճգնավորների խուցեր, մեդիտացիայի սենյակներ, հսկայական միջանցքներ, թունելների հսկայական ճյուղավորումներ և այլն:

Անի քաղաքի ավերակների տակ արդեն իսկ հայտնաբերվել են 823 ստորգետնյա կառույց, որոնց ընդհանուր երկարությունը մոտ 500 մետր է: Այս ենթակառուցվածքների մեծ մասն օգտագործվել է որպես պաշտոնյաների առանձնասենյակներ, մյուսներն էլ հանձնված են եղել եկեղեցուն: Հետազոտողները քարտեզագրել են ստորգետնյա շինությունների տեղադրվածությունը: