«Եվրոպական ինտեգրացիա» ՀԿ ղեկավար. Գարնանը ՀՀ-ԵՄ նոր իրավապայմանագիր կլինի

«Եվրոպական ինտեգրացիա» ՀԿ ղեկավար. Գարնանը ՀՀ-ԵՄ նոր իրավապայմանագիր կլինի

PanARMENIAN.Net - Հայաստանը 2014–ի ընթացքում հաջողությամբ ավարտել է ինտեգրացիոն գործընթացները. ԵՏՄ-ին անդամակցության հարցը փաստացի վավերացված-ավարտված է, իսկ 2015-ի գարնանը կլինի Հայաստան-ԵՄ Ասոցացման համաձայնագրի քաղաքական մասի հենքի վրա Հայաստան-ԵՄ նոր իրավապայմանագիր, որն արդեն բանակցվածից գրեթե տարբերություն չի ունենա:

Այս մասին դեկտեմբերի 22-ին լրագրողների հետ հանդիպմանը, ամփոփելով արտաքին քաղաքական տարին, հայտարարել է «Եվրոպական ինտեգրացիա» ՀԿ նախագահ Կարեն Բեքարյանը:

«Վերջին երկու ամսում մենք ականատես եղանք, որ կա հստակ բանակցային, ձևաչափային գործընթաց Հայաստանի հետ՝ կապված իրավապայմանագրային դաշտի հստակեցման հետ, և այստեղ կարծես թե գործում է այն տրամաբանությունը, ինչի մասին խոսում էինք դեռևս վիլնյուսյան գագաթնաժողովից անմիջապես հետո»,– ասել է նա՝ հավելելով, որ չի կարելի մի կողմ դնել արձանագրված փաստը՝ Հայաստանը հաջողությամբ ավարտել էր Ասոցացման համաձայնագրի բանակցությունները և դառնում է ԵՏՄ լիիրավ անդամ, և բանակցային գործընթացին ավելի մեծ արդյունավետություն հաղորդելու համար պիտի հենվի ինչ–որ տրամաբանության վրա:

«Եթե փորձենք բանաձևենք դա հետևյալն է. Ասոցացման համաձայնագրի քաղաքական կոչված հատվածը, ոչ Ազատ առևտրի տնտեսական էլեմենտը, նա կարծես թե, իր ճնշող մեծամասնությամբ որևէ խնդիր չունի, այսինքն՝ արդեն բանակցվածից տարբերություն չունի»,- ասել է քաղաքագետը:

Թե դա ինչպես կկոչվի, նրա գնահատմամբ, կարևոր էլ չէ, կարող է պայմանականորեն կոչվել «Ասոցացում մինուս» կամ «Հայաստան–Եվրամիություն ռազմավարական գործընկերության համաձայնագիր»:

Ինչ վերաբերում է տնտեսական բաղադրիչին, Կարեն Բեքարյանը ներկայացրել է ապագայի մոդելը՝ ելնելով հետևյալ տրամաբանությունից, որ խնդիրները պայմանականորեն բաժանվում են 3 խմբի. հարցերի բլոկ, որոնցում Հայաստան-ԵՄ տնտեսական գործակցության հարցում խնդիրներ չկան, և սրանք էլ պետք է դառնան Հայաստան-ԵՄ նոր իրավապայմանագրայի մաս, հարցերի խումբ, որտեղ խնդիրներ կան և, հետևաբար, չպետք է ներառվեն նոր փաստաթղթում, և երրորդ խումբ, որտեղ անգամ եթե կան հակասություններ, ապա կա տպավորություն, որ դրանք հաղթահարելի են բանակցությունների ներքո:

«Սա բանակցային տեխնոլոգիան է, և ինձ մոտ տպավորություն է, որ այդ տեխնոլոգիայով էլ շարժվում են, իսկ դա նշանակում է, որ գործընթացը կարող է լինել բավականին արագ: Եվ արագ ասելով ակնկալիք ունենք, որ արդեն 2015–ի գարնանը, կարող ենք որպես այդպիսին ունենալ ԵՄ-ի հետ նոր իրավապայմանագրային ձևաչափ»,- ասել է Կարեն Բեքարյանը:

Ըստ քաղաքագետի՝ եթե Հայաստանը ԵՏՄ-ին անդամակցելով լուծեց «և՛/ և՛» բանաձևի երկրորդ «և»-ի խնդիրը, ապա առաջին «և»-ի հարցում պետք է հասկանալ՝ ինչ ենք անում, ուր ենք գնում: ԵՏՄ-ի անդամակցության և դեպի Արևելք ինտեգրացիոն փուլն արդեն ավարտված է, և ակնհայտ է, որ 2015-ի հունվարի 1-ից գործելու է չորս պետություններով նոր ձևաչափ:

«Մեր լրատվական դաշտը վերջին տասն օրը և դրան նախորդած մեկուկես ամիսը հասցրեց հայտնել, որ հունվարին մեր անդամակցությունը դրվում է հարցականի տակ, էն ժամանակ փորձում էինք ասել, որ մեր, մեր հարգելի գործընկերներ, ցանկացած երկրի պարագայում կա (ԱԺ) արտահերթի (նիստերի) ինստիտուտ»,-նկատել է նա՝ նշելով, որ Հայաստանի՝ ԵՏՄ-ին միանալու պայմանագիրը վավերացված է ինչպես Ղազախստանի երկու պալատների, այնպես էլ Բելառուսի խորհրդարանի կողմից, գրում է Tert.am-ը:

Ըստ քաղաքագետի՝ եթե որևէ այլ մանրամասներ ու անդրադարձ չլինի վաղը՝ դեկտեմբերի 23-ին, Մոսկվայում կայանալիք ԵՏՄ անդամ երկրների ղեկավարների հանդիպմանը, ապա հունվարի 2-ից Հայաստանը կդառնա ԵՏՄ լիիրավ անդամ: Հետևաբար, վաղը Մոսկվայում որոշակի տոնական մաս է ակնկալվում և նաև այնտեղ, որոշակի կարևորություն կունենա միաժամանակ ընթացող ՀԱՊԿ գագաթնաժողովը, որի ժամանակ մեզ հետաքրքրող որոշ անդրադարձներ ու քննարկումներ կլինեն։

Միևնույն ժամանակ նույն ՀԿ-ի վերլուծաբան Մանվել Ղումաշյանը նշել է, որ Հայաստանը «դատապարտված» է խորացնել իր հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ: Բանախոսը շեշտել է, որ այս ամենում միանշանակ բացասական երանգներ տեսնելը չափազանց սխալ է, այն առումով, որ քաղաքականությունը հնարավորինի արվեստ է, և այս տեսանկյունից հայ-ռուսական հարաբերությունների սերտացումը բխում է մեր երկարաժամկետ հեռանկարից: Այս համատեքստում անդրադառնալով Հայաստանի՝ ԵՏՄ անդամակցությանը և այդ քայլի շուրջ հնչող տարաբնույթ կարծիքներին, Ղումաշյանը նշել է, որ իհարկե, ներկա պահին Ռուսաստանի տնտեսությունը գտնվում է ոչ այդքան բարվոք վիճակում, սակայն միայն այդ պատճառով քաղաքական գծի փոփոխությունը սխալ է:

«Այնպես չէ, որ հիմա վատ է, և մենք չպետք է գնանք այդ ուղղությամբ»,-ասել է Մանվել Ղումաշյանը՝ մանրամասնելով, որ մեզ մեծ հաշվով պետք է թե ռազմական և թե տնտեսական առումով ուժեղ Ռուսաստան և Ռուսաստանի կանխատեսելի քաղաքականություն, ինչն այս պահին չկա: Սակայն արևմուտք-Ռուսաստան հակամարտությունը վաղ թե ուշ կավարտվի և զարգացման հեռանկարները շատ ավելի հստակ կլինեն:

Վերլուծաբանի խոսքով՝ այս համատեքստում ԼՂ հակամարտության շուրջ բանակցությունները կարող են կամուրջ դառնալ Արևմուտք-Ռուսաստան հարաբերություններում, որտեղ կողմերը կարող են ձգտել միևնույն հայտարարի գալ: ԼՂ հակամարտության սրումը բանախոսը ոչ հավանական է համարում այն առումով, որ չլուծելով Ուկրաինայի հարցը, երկրների ղեկավարները չեն ցանկանա շահերի բախման նոր տեղեր ստեղծել, գրում է Panorama.am-ը:

Ղարաբաղա-ադրբեջանական հակամարտությունը

Ղարաբաղա-ադրբեջանական հակամարտությունը սկսվեց 1988 թվականին: Ի պատասխան Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզի (ԼՂԻՄ) բնակչության 80% կազմող հայերի խաղաղ պահանջներին, Ադրբեջանը ագրեսիա ծավալեց խաղաղ բնակչության դեմ: 1991-1994թթ. ազգային-ազատագրական պատերազմի արդյունքում հռչակվեց Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը: ԼՂՀ պաշտպանության բանակը նաեւ ԼՂՀ շուրջ անվտանգության գոտի ստեղծեց, որը 7 շրջաններ է ներառում: 1994թ. մայիսի 11-ին հրադադարի մասին համաձայնություն ձեռք բերվեց (Բիշկեկյան արձանագրություն): Ներկայումս հակամարտության կարգավորմամբ զբաղվում են ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները` Ֆրանսիան, ԱՄՆ-ն եւ Ռուսաստանը:

Մաքսային միություն

Մաքսային միությունն իր աշխատանքը սկսել է 2010 թվականին: Սկզբում միությանն անդամկցում էին Ռուսաստանը, Բելառուսն ու Ղազախստանը: Հետագայում միությանն անդամակցելու մտադրության մասին հայտարարեցին նաև Ղրղզստանն ու Տաջիկստանը:

2013-ի սեպտեմբերի 3-ին Մոսկվայում Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ հանդիպման ավարտին Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը հայտարարել է Մաքսային միությանը միանալու և հետագայում ԵվրաԱզԷՍ-ի ձևավորմանը մասնակցելու ՀՀ ցանկության մասին: Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հավանություն է տվել նախաձեռնությանը՝ պատրաստակամություն հայտնելով աջակցել այդ գործընթացին: Պուտինը հավելել է, որ ՌԵՈւ-ն կարող է մոտ 15 մլրդ ռուբլի ներդնել Հայաստանի երկաթուղային ցանցի զարգացման մեջ:

Պաշտոնական ձևակերպման համաձայն, Մաքսային միությունը Բելառուսի, Ղազախստանի ու Ռուսաստանի առևտրատնտեսական ինտեգրման ձև է․ այն միասնական մաքսային տարածք է նախատեսում, որի սահմաններում փոխադարձ առևտրի դեպքում մաքսային տուրքեր ու տնտեսական բնույթի սահմանափակումներ չեն կիրառվում, բացառությամբ միայն հատուկ պաշտպանիչ, հակադեմպինգային ու հատուցման միջոցների: Ընդ որում մասնակից երկրներն օգտվում են միասնական մաքսային սակագնից և առևտրի կանոնակարգման միասնական միջոցներից երրորդ երկրների հետ: Մաքսային միության միասնական մաքսային տարածքը կազմում են Բելառուսի, Ղազախստանի ու Ռուսաստանի տարածքները, ինչպես նաև այդ պետությունների տարածքներից դուրս գտնվող արհեստական կղզիներ, շինություններ, սարքեր ու այլ օբյեկտներ, որոնց հանդեպ ՄՄ անդամ պետությունները բացառիկ իրավատիրություն ունեն:

Եվրասիական տնտեսական միությանը Հայաստանի անդամակցման գործընթացը

Հոկտեմբերի 10-ին Մինսկում ընթացող Բարձրագույն տնտեսական խորհրդի նիստում ստորագրվել է Եվրասիական տնտեսական միության մասին պայմանագրին Հայաստանի միանալու մասին պայմանագիրը:

Ինտրիգը պահպանվեց մինչև վերջ. Մաքսային միությանն անդամակցելու մտադրության մասին Հայաստանը հայտարարեց 2013-ի սեպտեմբերին: Նախատեսվում էր, որ արդեն 2014-ի մայիսին Երևանը ՌԴ, Բելառուսի և Ղազախստանի հետ կստորագրի ԵՏՄ մասին պայմանագիրը: Սակայն Հայաստանի անդամակցումը միությանը ձգձգվում է Հայաստանի ու ԼՂՀ միջև մաքսային հսկողության հարցի պատճառով: Այդ մասին խոսեց նաև Ղազախստանի նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաևը մայիսի 29-ին Աստանայում Բարձրագույն եվրասիական տնտեսական խորհրդի նիստում: Նազարբաևն առաջարկեց Հայաստանին միանալ Եվրասիական միությանն առանց Լեռնային Ղարաբաղի, ՄԱԿ-ի ճանաչած սահմաններում և հայտնեց, որ Ղազախստանի, Բելառուսի և Ռուսաստանի նախագահները նամակ են ստացել Իլհամ Ալիևից համապատասխան խնդրանքով: Արդյունքում պայմանագրի ստորագրումը մի քանի անգամ հետաձգվեց:

Պայմանագիրն ուժի մեջ կմտնի 2015-ի հունվարի 1-ին՝ Հայաստանում, Ռուսաստանում, Բելառուսում և Ղազախստանում վավերացվելուց հետո:

 Ուշագրավ
Նա նշել է, որ այժմ միայն ինստիտուցիոնալ բարեփոխումներ և բովանդակային աշխատանք պետք է արվի
Նա նշել է, որ երկրների միջև ռազմատեխնիկական համագործակցությունը երկար ավանդույթ ունի
Նա չկար ՀՀ վերադարձած հայ գերիների թվում, թեև ավելի վաղ Ադրբեջանում հրապարակած ցուցակում նրա անունն ընդգրկված էր
Փաշինյանի հեռախոսազրույցը Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևի հետ
---