Ադրբեջանում քաղբանտարկյալների ցուցակը հասել է ռեկորդային 357-ի։

2024 թվականի մարտից մինչև հունիս Ադրբեջանի քաղբանտարկյալների ցուցակն ավելացել է 16 նոր անուններով՝ հասնելով 303-ի։ Ցուցակի հեղինակներից մեկը՝ «Ադրբեջանի քաղբանտարկյալների ազատության համար» միության համակոորդինատոր և Քաղբանտարկյալների մոնիթորինգի կենտրոնի ղեկավար Էլշան Գասանովը, նշել է, որ 2000-ականների սկզբից ի վեր քաղբանտարկյալների թիվը առաջին անգամ գերազանցել է 300-ը։ 2024 թվականի սեպտեմբերին ցուցակում ընդգրկված էր 319 մարդ, իսկ դեկտեմբերին՝ 331, հայտնում է «Կավկազսկի ուզելը»։

2024 թվականին Ադրբեջանում քաղբանտարկյալների թիվը հասել է երկրի՝ Եվրոպայի խորհրդի անդամության ամբողջ ժամանակահատվածի առավելագույն մակարդակին։ Ամենամեծ աճը գրանցվել է վերջին տարվա ընթացքում:

Փետրվարի 12-ին «Ադրբեջանի քաղբանտարկյալների ազատության համար» միությունը հրապարակել է նոր ցուցակ՝ 357 անուններով։ Այն կազմվել է միության համակոորդինատորների՝ «Խաղաղության և ժողովրդավարության ինստիտուտի» տնօրեն Լեյլա Յունուսի և Քաղբանտարկյալների մոնիթորինգի կենտրոնի ղեկավար Էլշան Գասանովի կողմից։

Նա նաև հայտնել է ցուցակում թալիշ ակտիվիստ Միրհաֆիզ Ջաֆարզադեին ընդգրկելու մասին։

«Միրհաֆիզ Ջաֆարզադեն մասնագիտությամբ արևելագետ է, ակտիվորեն մասնակցել է երկրի հասարակական-քաղաքական կյանքին։ 1995 թվականին նա մեկնել է Ռուսաստան և հազվադեպ այցելել Ադրբեջան, սակայն շարունակել է հետաքրքրվել իր պատմական հայրենիքի իրավիճակով։ Մասնավորապես, նա ակտիվորեն պաշտպանել է թալիշերենը և հանդես եկել դպրոցական դասագրքերի ստեղծման օգտին։ Այդ պատճառով էլ հատուկ ծառայությունների ուշադրության կենտրոնում է հայտնվել։ 2022 թվականի նոյեմբերին, Ադրբեջան հերթական այցի ժամանակ, նա ձերբակալվել է պետական դավաճանության և ատելություն հրահրելու մեղադրանքով։

Ջաֆարզադեն չի ընդունել իրեն առաջադրված մեղադրանքները և դրանք «անհեթեթ» է անվանել։ Դատարանը չի անցկացրել օբյեկտիվ քննություն և նրան դատապարտել է 16 տարվա ազատազրկման։ Մենք միայն հիմա ենք նրան ընդգրկել ցուցակում, որովհետև երկար ժամանակ չէինք կարողանում մուտք գործել գործի նյութերին»,- ասել է Գասանովը։

Բացի այդ, ցուցակում ընդգրկվել են նաև հինգ հավատացյալներ, ովքեր ձերբակալվել են ավանդականորեն թմրանյութերի գործերով։

«Սրանք մարդիկ են, որոնք օգնել են մյուս ձերբակալված հավատացյալների ընտանիքներին և արդյունքում իրենք հայտնվել ճաղերի հետևում»,- նշել է Գասանովը։

Ցուցակում ընդգրկվել են նաև հինգ դատապարտյալներ «Տերտերի գործով», որոնցից մեկը դատապարտվել է ցմահ ազատազրկման։

«Այս մարդկանց հարազատները երկար ժամանակ վախեցած էին և չէին դիմում իրավապաշտպաններին։ Նրանք միայն այժմ դիմեցին, և մենք՝ ուսումնասիրելով գործերը, հանգեցինք եզրակացության, որ նրանք, ինչպես և այս գործով արդեն արդարացված այլ անձինք, ստիպված են եղել ընդունել մեղադրանքը խոշտանգումների ներքո, իսկ իրենց դեմ վստահելի ապացույցներ չկային։ Նույնը վերաբերում է Գյանջայի գործով դատապարտված Համզա Մամեդլիին և Նադիր Մագեռամովին։ Վերջինս նույնիսկ դատապարտվել է ցմահ ազատազրկման 1994 թվականին Քարաբախյան առաջին պատերազմի ընթացքում Գուբադլի շրջանում տեղի ունեցած դեպքերի համար՝ այսպես կոչված «Գարանգուշ» ջոկատի գործով»,– ասել է Գասանովը։

2017 թվականի գարնանը մի խումբ զինվորականներ և քաղաքացիական անձինք ձերբակալվել էին Բաքվում՝ մեղադրվելով հայկական հատուկ ծառայությունների հետ համագործակցության և դիվերսիաներ նախապատրաստելու մեջ։ Հետաքննության ընթացքում ութ մարդ զոհվել էր խոշտանգումների հետևանքով, որոնցից չորսը հետմահու արդարացվել են։ 2021 թվականին Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողովը նշել էր, որ խոշտանգումների զոհ է դարձել ավելի քան 200 զինծառայող, որոնցից 11-ը մահացել են։ 2021 թվականի նոյեմբերի 1-ին Ադրբեջանի դատախազությունը պաշտոնապես ընդունել էր «Տերտերի գործով» մեղադրյալների նկատմամբ խոշտանգումների փաստը։