Ցմահ ազատազրկված քուրդ առաջնորդ Աբդուլլահ Օջալանը պատմական կոչ է արել Քրդստանի աշխատավորական կուսակցությանը (PKK) վայր դնել զենքը և լուծարվել։ Նրա հայտարարությունը հրապարակվել է փետրվարի 27–ին Ստամբուլում։

«Բոլոր զինված խմբերը պետք է վայր դնեն զենքերը, և PKK-ն պետք է լուծարվի», – նշել է Օջալանը իր հայտարարության մեջ, որը փոխանցել է բանտում նրան այցելած Ժողովուրդների հավասարություն և ժողովրդավարություն կուսակցության (DEM Party) պատգամավորների պատվիրակությունը, գրում է Turkish Minute-ը։

Քրդերեն տարբերակը հրապարակել է քուրդ վետերան քաղաքական գործիչ Ահմեդ Թյուրքը, իսկ DEM Party-ի պատգամավոր Պերվին Բուլդանը թուրքերենով ընթերցել է այն Ստամբուլի հյուրանոցում կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ։

Օջալանը շեշտել է իր կոչի կարևորությունը՝ շնորհակալություն հայտնելով նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին և Ազգայնական շարժում կուսակցության (MHP) առաջնորդ Դևլեթ Բահչելիին՝ խաղաղության միջավայր ձևավորելու համար։

Նա նաև կոչ է արել PKK-ին գումարել համագումար և պաշտոնապես լուծարման որոշում կայացնել։

«Ինչպես ցանկացած ժամանակակից համայնք և կուսակցություն, որի գոյությունը բռնի ուժով չի վերացվել, դուք պետք է ինքնակամ գումարեք ձեր համագումարը և որոշում կայացնեք. բոլոր խմբերը պետք է վայր դնեն զենքերը, և PKK-ն պետք է լուծարվի», – նշել է նա։

Օջալանը նաև անդրադարձել է PKK-ի զինված պայքարի պատճառներին, մասնավորապես՝ պետության կողմից քրդական ինքնության ճանաչման մերժմանը, սակայն ընդգծել է, որ այլևս պատճառ չկա զինված բախումների համար։

Օջալանի կողմից 1978-ին հիմնադրված PKK-ն 1984-ից զինված պայքար է մղում Թուրքիայի հարավ-արևելքում։ Թուրքիան և նրա արևմտյան դաշնակիցները խմբավորումը համարում են ահաբեկչական կազմակերպություն։

«Քաղաքական համակարգի ձգտման և իրականացման համար այլընտրանք չկա ժողովրդավարությանը։ Ժողովրդավարական համաձայնությունը հիմնարար ուղին է», – ասել է PKK-ի առաջնորդը։

Նրա ուղերձը հեռարձակվել է Դիարբեքիրում, Թուրքիայի հարավարևելյան քրդական մեծամասնություն ունեցող քաղաքում, որտեղ շուրջ 3000 մարդ էր հավաքվել լսելու այն։ Որոշ մարդիկ ծափահարել են, իսկ մյուսները հուզվել են։

Չնայած իր պատմական կոչին՝ Օջալանը չի նշել, թե թուրքական կառավարությունը ինչ քայլեր կձեռնարկի քրդերի ավելի լայն քաղաքական և մշակութային իրավունքների հարցում։ Նա նաև չի նշել որևէ նախապայման PKK-ի զինաթափման համար։

Ժողովուրդների հավասարություն և ժողովրդավարություն կուսակցության (DEM Party) պատգամավոր Սըրը Սյուրեյյա Օնդերը, ով հանդիսանում է հաշտության պատվիրակության անդամ, հայտնել է, որ Աբդուլլահ Օջալանը հանդիպման ավարտին գրություն է փոխանցել պատվիրակությանը։

Օջալանը գրել է. «… զենքերը վայր դնելու և PKK-ի լուծարման համար անհրաժեշտ է ժողովրդավարական քաղաքականության և դրա իրավական շրջանակի ճանաչումը»։

Նա այլ մանրամասներ չի ներկայացրել։

Օջալանը հիմնականում մեկուսացված է եղել, մինչև 2023 թվականի հոկտեմբերը, երբ Ազգայնական շարժում կուսակցության (MHP) առաջնորդ Դևլեթ Բահչելին անսպասելիորեն խաղաղության առաջարկ արեց՝ պայմանով, որ Օջալանը կհրաժարվի բռնությունից։ Նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նույնպես աջակցեց այս նախաձեռնությանը։

Դրանից հետո DEM Party-ի պատվիրակությունը հանդիպել է Օջալանին և հետագայում խորհրդարանական խմբակցություններին տեղեկացրել քննարկումների մասին։ Փետրվարի 27–ին պատվիրակությունը երրորդ անգամ այցելել է նրան՝ ուժեղացնելով ակնկալիքները, որ Օջալանը կհորդորի PKK-ին վայր դնել զենքերը՝ քրդական համայնքի համար քաղաքական զիջումների դիմաց։

Հինգշաբթի օրվա պատվիրակության կազմում էին DEM Party-ի համանախագահներ Թուլայ Հաթիմօղլուն և Թունջեր Բաքըրհանը, ինչպես նաև 82-ամյա վետերան քուրդ քաղաքական գործիչ Ահմեդ Թյուրքը, որը երկար տարիներ ներգրավված է քրդական հարցի լուծման ջանքերում։ Պատվիրակության կազմում էին նաև պատգամավորներ Օնդերը և Պերվին Բուլդանը, որոնք նախկին հանդիպումներին ևս մասնակցել էին, ինչպես նաև մեկ այլ DEM Party պատգամավոր։

75-ամյա Օջալանը ցմահ ազատազրկման է դատապարտված առանց ներման իրավունքի և 1999 թվականի փետրվարին Նայրոբիում ձերբակալվելուց ի վեր գտնվում է Իմրալը կղզու բանտում։

1984 թվականին սկսված և ավելի քան 40,000 մարդու կյանք խլած հակամարտությունը դադարեցնելու համար տարիների ընթացքում տարբեր փորձեր են արվել։ Խաղաղության վերջին բանակցությունները ձախողվել են 2015 թվականին՝ հանգեցնելով նոր բռնությունների։