Ռուբին. Ադրբեջանը երբեք չի կատարել իր ստորագրած համաձայնագրերը

PanARMENIAN.Net - The Armenian Mirror-Spectator-ում լույս է տեսել American Enterprise Institute վերլուծական կենտրոնի ավագ գիտաշխատող Մայքլ Ռուբինի հոդվածը, որտեղ նա անդրադարձել է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի շուրջ ընթացող գործընթացին։

Վերլուծաբանը ընդգծել է, որ Ադրբեջանի պատմությունը ցույց է տալիս՝ նա երբեք չի կատարել իր ստորագրած համաձայնագրերը։

Նա հիշեցրել է, որ Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը մարտի 14-ին հայտարարել է՝ Երևանը ընդունել է Ադրբեջանի վերջին երկու պահանջները և պատրաստ է ստորագրել պայմանագիրը։ Պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն և Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը ողջունել են այս զարգացումները՝ ընդգծելով, որ տարածաշրջանը պետք է բացի նոր էջ դեպի խաղաղություն, գրում է «Առավոտը»։

Սակայն Ռուբինը զգուշացրել է, որ նման գնահատականները կարող են լինել վաղաժամ։ Նա նշել է, որ համաձայնագրի տեքստը դեռ գաղտնի է պահվում, ինչը հաճախ նշանակում է, որ այն կարող է ներառել վիճահարույց դրույթներ։ Ըստ տեղեկությունների՝ Հայաստանը համաձայնել է վտարել միջազգային դիտորդներին, որոնք հետևում էին սահմանային իրավիճակին՝ Ադրբեջանի դժգոհության պայմաններում։ Բացի այդ, Երևանը համաձայնել է փոխել իր սահմանադրությունը՝ վերացնելով Լեռնային Ղարաբաղի անկախության հռչակագրի մասին հիշատակումները։

Հեղինակը նկատել է, որ Ադրբեջանի սահմանադրության մեջ պահպանվում են 1918 թվականի հռչակագրին հղումները, որը ներառում էր նաև Հայաստանի տարածքների նկատմամբ պահանջներ։ Ռուբինը հիշեցրել է, որ նախկինում Նիկոլ Փաշինյանը բարձրաձայնել էր այս անհամաչափ մոտեցման մասին, սակայն այժմ, ըստ վերլուծաբանի, ընդունելով Ալիևի պայմանները, Հայաստանի ղեկավարությունը փաստացի ամրագրում է Բաքվի տարածքային հավակնությունները։

Նրա խոսքով՝ Բաքուն շարունակում է պահել պատերազմի տրամաբանությունը, և Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարության վերահսկողության տակ գտնվող Caliber.az-ը նույնիսկ մեղադրել է Հայաստանին նոր պատերազմի նախապատրաստման մեջ։

Ռուբինը հիշեցրել է նաև Կիպրոսի և Եմենի դեպքերը, երբ միջազգային հանրությունը սխալ բանակցությունների արդյունքում ավելի մեծ ճգնաժամեր է ստեղծել։ Նա նշել է, որ 1974-ին Թուրքիան նախ ներխուժեց Կիպրոս՝ իբր թուրքական բնակչությանը պաշտպանելու համար, սակայն այնուհետև, Ժնևյան բանակցությունների ֆոնին, կրկնակի հարձակում իրականացրեց՝ գրավելով կղզու զգալի մասը։ Հետագայում, նույնիսկ ՄԱԿ-ի միջնորդությամբ մշակված Անանի պլանը չկարողացավ ապահովել իրական խաղաղություն, քանի որ Թուրքիան շարունակում էր վերահսկել իր գրաված տարածքները։

Ռուբինը զգուշացրել է, որ նման սխալներն այժմ կարող են կրկնվել Հայաստանի դեպքում, եթե խաղաղության պայմանագրում չկան մեխանիզմներ, որոնք Ադրբեջանին կպարտադրեն հետևել իր պարտավորություններին։ Նա ընդգծել է, որ միջազգային դիտորդների դուրսբերումը Ադրբեջանին լրացուցիչ ազատություն է տալիս խախտելու ձեռք բերված պայմանավորվածությունները՝ առանց պատժամիջոցների վտանգի։

Հոդվածի վերջում Ռուբինը նշել է, որ եթե Փաշինյանը համոզված է, որ ստորագրվող պայմանագիրը լավագույն լուծումն է, ապա նա պետք է այն դնի հանրաքվեի։ Նրա խոսքով՝ հայ ժողովուրդը խաղաղություն է ցանկանում, սակայն պետք է ինքնուրույն գնահատի, թե արդյոք այս պայմանագիրը իսկապես երաշխավորում է այն։

ՀՀ ԱԳՆ–ն հայտարարել է, որ ընդունել է չհամաձայնեցված 2 հոդվածի վերաբերյալ ադրբեջանական կողմի առաջարկները և որ Խաղաղության համաձայնագիրը պատրաստ է ստորագրման: Նշվում է, որ ՀՀ–ն պատրաստ է խորհրդակցություններ սկսել համաձայնագրի ստորագրման ժամկետների և տեղի շուրջ։ Բաքվից առաջ են քաշել նոր նախապայմաններ և հայտարարել, թե դեռ վաղ է խոսել հանդիպման ժամկետների մասին: