ՌՈՒՍԱՍՏԱՆԸ ՊԱՐՏԱՎՈՐՎՈՒՄ Է ՈՏՔԻ ԿԱՆԳՆԵՑՆԵԼ ՌԱԶՄԱՎԱՐԱԿԱՆ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ՀԻՆԳ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐ

PanARMENIAN.Net - Պարտքը ժամանակին կուտակվել էր Մոսկվայի տրամադրած կրեդիտը չվճարելու պատճառով: Մեկուկես տարի առաջ Երեւանն առաջարկել էր վճարման ոչավանդական կարգ, որը փոխշահավետ կլիներ երկու կողմերին էլ: Առաջարվել էր պարտքը մարել մի քանի շահութաբեր ձեռնարկությունների բաժնետոմսերը փոխանցելով պարտատիրոջը: Հայաստանի ներկայացրած ցուցակի մանրամասն ուսումնասիրումից հետո, ռուսական փորձագետներն ընտրել էին հինգ օբյեկտ, որոնց իրական արժեքը կազմում էր պարտքի չափը: Այդ ձեռնարկություններն են Հրազդանի հիդրոէլեկտրակայանը, ռոբոտների արտադրության «Մարս» գործարանը եւ երեք ինստիտուտ, որոնք հիմնականում զբաղված են ռազմաարդյունաբերական ոլորտում, դրանք են` Մաթեմատիկական մեքենաների, ավտոմատացված ղեկավարման համակարգերի եւ նյութագիտության գիտահետազոտական իստիտուտները: Այս բոլոր արդյունաբերական եւ գիտական օբյեկտները սերտորեն կապված են Ռուսաստանի հետ, քանի որ դրանք ինտեգրվել են համագործակցություն ենթադրող մեկ միասնական համակարգի մեջ:

Հուլիսի 17-ին գույքի փոխանցման կարգի մասին համաձայնագիր էր ստորագրվել: Սակայն, այստեղ չէին ամրագրվել ոչ բոլոր հարցերը: Երեկ հայ-ռուսական համագործակցության միջպետական հանձնաժողովի համանախագահներ Իլյա Կլեբանովը եւ Սերժ Սարգսյանը բանակցությունների արդյունքում ստորագրեցին համաձայնագրի իրականացման արձանագրություն: Մինչեւ տարվա վերջ կավարտվեն գույքային փոխանցումները, եւ հայկական կողմին կմնա միայն հետեւել Ռուսաստանի վերցրած պարտականությունների կատարմանը, որոնք առնչվում են հինգ ռազմավարական օբյեկտների զարգացմանն ուղղված ներդրումային միջոցներին: Առաջին հերթին, այս գործարքում Երեւանին ձեռնտու է այն հանգամանքը, որ ռուսների օգնությամբ ժամանակին բավականին հզոր ձեռնարկությունները եւ ինստիտուտները կրկին կաշխատեն: Իսկ դա ենթադրում է նոր աշխատատեղեր եւ լրացուցիչ հարկերի մուտք պետական բյուջե:

Մամլո-ասուլիսում Միխայիլ Կասյանովը հայտարարել է, որ Ռուսաստանը պարտավորվում է ապահովել իրեն անցած ձեռնարկությունների լիարժեք արտադրողականությունը: Նրա խոսքերով, Մոսկվան մտադիր է օգտագործել այդ ձեռնարկությունները էլեկտրոնային եւ պաշտպանական արդյունաբերության ոլորտում իր ծրագրերն իրականացնելու համար: Վարչապետը նշել է, որ մինչեւ 2003թ.-ի ապրիլը կլուծվեն ներդրումների եւ պատվերների հետ կապված բոլոր տեխնիկական հարցերը: Հաջորդ տարվա սկզբին պարզ կդառնա, թե ով է ղեկավարելու այս օբյեկտները: Հայտնի է, որ Հրազդանի ՀԷԿ-ը ցանկանում է ձեռք բերել ՌԱՕ ԵԷՍ-ը, իսկ «Մարս» գործարանի ղեկավարման իրավունքը, որոշ տեղեկությունների համաձայն, հավակնում է ստանալ Հայերի միության նախագահ Արա Աբրահամյանի ղեկավարած ընկերությունը: Միխայիլ Կասյանովը չի բացառում, որ Ռուսաստանին անցած արդյունաբերական եւ գիտական օբյեկտները հետագայում կմասնավորեցվեն: Հայաստանի վարչապետ Անդրանիկ Մարգարյանը հայտարարել է, որ Երեւանին նման հեռանկար չի սպառնում:

Առանձին կլուծվեն Հրազդանի ՀԷԿ-ի նոր կառուցվող հինգերորդ բլոկին առնվող հարցերը: Այն առավել հզոր եւ ժամանակակից կլինի: Ռուսաստանի կառավարությունը քննարկում է հինգերորդ բլոկի ձեռք բերման հնարավորության հարցը: Ամենայն հավանականությամբ, այդ հարցը կլուծվի 2004թ.-ին: Վճարման ձեւերի մասին առայժմ խոսք չկա, սակայն, ակնհայտ է, որ կառավարությունը կնախնտրի վճարել ոչ կանխիկ դրամով: Արդեն ստուգված սխեման կարող է կիրառվել նաեւ ՀԷԿ-ի կառուցվող բլոկի դեպքում: Ընդհանրապես, Հայաստանի հետ պետական պարտքի հարցի լուծման գործարքի ձեւն ընդունելի է ե'ւ Պուտինի, ե'ւ Կասյանովի համար: Երեւանում վարչապետը հայտարարել է, որ պարտքերի մարման այս ձեւն ապագայում Ռուսաստանը կօգտագործի նաեւ այլ երկրների հետ:

Երեւանում ստորագրվել է եւս երկու փաստաթուղթ: Դրանք են` գաղտնի տեղեկատվության պահպանման մասին միջպետական համաձայնագիրը եւ Բնապահպանության նախարարությունների միջեւ կնքված հումքի եւ ջրային ռեսուրսների օգտագործման համագործակցության մասին համաձայնագիրը: Այցի ընթացքում Միխայիլ Կասյանովը հանդիպել է Հայաստանի խորհրդարանի ղեկավարի հետ, ելույթ է ունեցել Սլավոնական համալսարանի ուսանողների եւ դասավանդողների մոտ, այցելել է Օսմանյան Թուրքիայի կողմից իրականացրած հայերի ցեղասպանության զոհերի հուշակոթողը: Վարչապետը բանակցություններ է վարել նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի հետ: Վերջինս նախատեսում է մեկնել Մոսկվա դեկտեմբերին Վլադիմիր Պուտինի հրավերով: Ամենայն հավանականությամբ, Հայաստանի նախագահի այցի ժամանակ նույնպես տնտեսական հարցերը ուշադրության կենտրոնում կգտնվեն: