 ԲԱՔՎՈւՄ ՀԱՍՈւՆԱՆՈւՄ ԵՆ ԻՐԱՆԻ ՀՅՈՒՍԻՍԱՅԻՆ ՇՐՋԱՆՆԵՐԻ ԲՌՆԱՆՎԱՃՄԱՆ ՊԼԱՆՆԵՐԸԱդրբեջանի նախագահի թեկնածուներն առաջադրում են «Հարավային Ադրբեջանի միացման» հարցը: Իրանի եւ Միացյալ Նահանգների միջեւ հարաբերությունների լարվածությունը տարօրինակ ակնկալիքներ է առաջացրել` կապված «հյուսիսային եւ հարավային Ադրբեջանի» միացման զառանցանքային գաղափարի հետ: Իրանի թուրքաբնակ շրջանների անվանմամբ կոչվող մի քանի քաղաքական ուժեր կրկին փորձում են առաջ քաշել պետական սահմանով առանձնացված միասնական ժողովրդի մասին լեգենդը:  10 հունիսի 2003PanARMENIAN.Net - Կովկասյան եւ իրանական թուրքերի էթնիկական նույնության մտապատրանքն առաջացել է, հիմնականում արհեստականորեն, այն հիմքով, որ ժամանակին այժմյան ադրբեջանական պետության հիմնադիր-հայրերը չէին կարողացել իրենց ժողովրդի համար առանձին անուն գտնել եւ նախընտրել էին վերցնել հարեւան Իրանի պատմական շրջանի անվանումը: Իրադրությունը նման է Հարավսլավիայի անկումից հետո ստեղծված դրությանը, երբ աթենացիները պնդում էին նախկին խորհրդային հանրապետությունը անվանել Մակեդոնիա: Հարավային սլովակներն իհարկե չանսացին հույների կարծիքին, սակայն չպնդեցին, որ Հունաստանի հյուսիսային շրջանները պետք է միացվեն նորաստեղծ պետությանը միայն այն բանի համար, որ անվանումն է պարտադրում: Բաքվում հենց այսպես են վարվում: Նույնիսկ նախագահի որոշ թեկնածուներ իրենց նախընտրական ծրագրերում պաշտոնապես հայտարարում են «Ադրբեջանի հյուսիսային եւ հարավային» շրջանների միացման մասին: Դրանց շարքում, մասնավորապես, «Միլլի Վահդաթ» կուսակցության առաջնորդ Յունուս Օգուզն է, որը «միասնական Ադրբեջանի» գաղափարը դարձրել է իր ծրագրային հիմնադրույթը: Երկու հարեւան ժողովուրդներին միավորում է միայն լեզուն: Նրանք դավանում են իսլամի տարբեր ուղղություններ, ունեն տարբեր մշակութային արժեքներ: Տարբերվում են նաեւ տարածաշրջանային հիմնախնդիրների հանդեպ իենց վերաբերմունքով: Արեւելյան եւ Արեւմտյան Ադրբեջանի շրջանների հազարավոր թուրքալեզու իրանցիներ բիզնեսով են զբաղվում հայ գործընկերների հետ` կոմերցիան չկապելով ղարաբաղյան հակամարտության հետ: Միայն անցյալ տարի Հայաստանում են գտնվել մոտ 50 հազար իրանական ադրբեջանցիներ: Երեւանում նրանք միանգամայն հարմար են զգում: Նրանք հնարավորություն ունեն այցելելու վերջերս վերականգնված մզկիթը եւ նույնիսկ մասնագիտական միություններ կազմավորել: Թավրիզի գործարարները հայկական մայրաքաղաքում ստեղծել են իրանական բիզնեսմենների ասոցիացիա, որը հիմնականում կազմված է ադրբեջանցիներից: Լուրջ հիմքեր չկան ենթադրելու, որ թուրքալեզու իրանցիները Ադրբեջանի հանրապետության քաղաքցիներին համարում են իրենց համերկրացիները: Գուցե Իրանի հյուսիսային շրջանների բնակիչները որոշ առանձնահատուկ խնդիրներ ունեն` ազգային ինքնուրույնության պահպանման հետ կապված: Սակայն դա դեռեւս չի նշանակում, որ իրանցի թուրքերն իրենց հույսերը կապում են օտարազգիների հետ: Իրանը բազմազգ պետություն է, եւ թուրք փոքրամասնությունը միշտ էլ ամենակտիվն է եղել երկրի քաղաքական գործընթացներում եւ գրեթե միշտ էլ բավականաչափ ազդեցիկ է ներկայացել երկրի քաղաքական էլիտայում: Թուրքական համայնքի առաջնորդները շատ լավ էին իրենց զգում շահի օրոք: Հայտնի է նաեւ, որ իսլամական հեղափոխության շարժիչ ուժերից էին թուրքերը: Եթե այսօր որոշ հակասություններ կան իշխանությունների եւ էթնիկ թուրքերի միջեւ, ապա դրանք առաջին հերթին կապված են երկրի ղեկավարման մեջ մասնակցություն ունենալու եւ քաղաքացիական ազատությունների մակարդակի հանդեպ վերջիններիս անբավարարվածությամբ: Այստեղ անջատողականության մաքուր դրսեւորում չկա, որը եւ հաստատում են թուրք այլադավ Մահմուդալի Չեխրահանիի ղեկավարած կազմակերպության ծրագրային դրույթները: Նրանց սկսած շարժումը նպատակ ունի փոփոխել իշխանական այժմեական կղերական համակարգը դաշնային կառավարման, իրականացնել ժողովրդավարական ռեֆորմներ եւ թուրքական փոքրամասնության իրավունքների եւ ազատությունների պաշտպանման պայմաններ ապահովել: Արեւմուտք գաղթած այլադավին այս ծրագրերն իրականացնելու համար աջակցություն են խոստացել եւ Միացյալ նահանգները, եւ Եվրոպան: Վաշինգտոնում գտնվելու ժամանակ Չեխրահանին մի շարք հանդիպումներ է ունեցել կոնգրեսականների, Պենտագոնի եւ Պետդեպարտամենտի պաշտոնական ներկայացուցիչների հետ: Իրանական ընդդիմադիրի հետ ունեցած բանակցություներից հետո պաշտպանության նախարարության բարձրաստիճան աշխատակիցը «Վաշինգթոն Փոստի» թղթակցին հայտնել է, որ «ԱՄՆ-ի նպատակն է Իրանի քաղաքացիներին հայտնել ժողովրդավարության եւ մարդու իրավունքների պաշտպանության նրանց պահանջների լիարժեք աջակցության մասին»: Այսինքն, Չեխրահանիին ընդունում են որպես ընդդիմադիր ժողովրդավարական շարժոմների առաջնորդներից մեկը, եւ ոչ` որպես թուրք անջատողական: Ամերիկան ձգտում է Թեհրանում իշխող քաղաքական վարչակարգի փոփոխմանը, եւ ոչ` իրանական պետության վախճանին: Երբեւէ եւ ոչ մեկը չի աջակցի Իրանի հյուսիսում հիմնավորված անջատողականությանը, նույնիսկ եթե այն հստակորեն դրսեւորվի: Այնպես որ, իզուր են Բաքվում հույսեր կապում, թե իրանական ընդդիմությանը աջակցություն ցուցաբերելու ամերիկացիների պատրաստակամությունը կարող է հանգեցնել «ադրբեջանական ավտոնոմիայի» ձեւավորմանը, եւ կամ «Ադրբեջանական հանրապետությանը հարավային Ադրբեջանի միացման» համար հիմքեր կստեղծի: Հյուսիսային շրջանների հանդեպ Թեհրանի ինքնակալությունն այսօր ոչ ոքի մոտ կասկած չի առաջացնում:  Ամենաընթերցվողը բաժնում ՀՀԿ-ն «աղքատացել է», ՔՊ-ն՝ «հարստացել» Հայաստանի բազմաթիվ կառույցներ մնացել են առանց ղեկավարի Ով ինչպիսի աղմուկով հեռացավ և ինչու Հայաստանը նոյեմբերի 10-ից հետո՝ թվերով    Ուշադրության կենտրոնում Բաժնի այլ նյութերը«Խաղի» մեջ վերադառնալու ցանկությամբ  ՌԴ-ն փորձում է չմարգինալացվել ՀՀ-Ադրբեջան բանակցային գործընթացումԴրագոմանների ժամանակը Դեպի արդիականացված արտաքին քաղաքականությունԲարձր պաշտոնից՝ մեղավորի աթոռին 2018-ի «մեղադրյալները» |  Այլ հոդվածներ Վերջին լուրեր ԵԱԶԲ–ն, ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագիրն ու «Երեմյան Ֆարմը» ՀՀ–ում «Կաթ դպրոցներում» ծրագրի ընդլայնման մտադրությունների համաձայնագիր են կնքել «Կաթ դպրոցներում» ծրագրի մեկնարկն ազդարարվել էր 2022 թվականի դեկտեմբերինOVIO-ի նախաձեռնությամբ անցկացվել է «Ամպային տեխնոլոգիաների և Տվյալների մշակման կենտրոնների զարգացում» խորագրով DC24 համաժողովը Համաժողովի նպատակն է վերհանել ոլորտի մարտահրավերները և գտնել դրանց լուծումներըԲաղանիսում, Բերքաբերում, Կիրանցում և Ոսկեպարում անհատական բնակելի տուն կառուցելու դեպքում կտրվի 5 մլն դրամ Շահառուների նոր շրջանակին վերաբերող փոփոխություններն ուժի մեջ կմտնեն օգոստոսի 1-իցԸստ Բայրամովի՝ խաղաղության գործընթացի ամենալուրջ խոչընդոտը ՀՀ սահմանադրությունն է «Բաց մնացած հարցերի թիվը զգալիորեն կրճատվել է»,- ասել է նա |
