Անկարայի ու Թեհրանի հարաբերությունները գնալով թեժանում են

PanARMENIAN.Net - Բաշբուղը ՆԱՏՕ-ի եւ Իսրայելի հետ համագործակցության համոզված կողմնակից է: Բացի այդ, ինչպես նշում են մի շարք դիտորդներ, իր նախորդի պես նա էլ կոշտ գիծ է վարելու ԱԶԿ-ի չափավոր իսլամիստների նկատմամբ; Երկու տարի առաջ գեներլաը հրապարակայնորեն սպառնալիք համարեց քաղաքական իսլամը աշխարհիկ թուրքական հանրապետության համար: Ինքը Բաշբուղը բազմիցս է դարձել հարձակումների օբյեկտ թուրք իսլամիստների կողմից: Նրանց մոտ կանգնած Vakit թերթը հրապարակել է Բաշբուղի լուսանկարներն Երուսաղեմում Լացի պատի մոտ, նշելով, որ նա «չափից շատ է մերձեցել հրեաների հետ»: Բացի այդ, որոշ տվյալներով, Իլքեր Բաշբուղը փորձել է ազդել Թուրքիայի սահմանադրական դատարանի որոշման վրա:

Ամեն ինչ չէ, որ կարգին է արտաքին քաղաքականության ուղղությամբ: Դեռեւս բոլորովին վերջերս քիչ հույսեր չէին կապվում Թուրքիայի միջնորդության հետ Իրանի միջուկային խնդրի լուծման եւ Իսրայելի ու Սիրիայի միջեւ հարաբերությունների վերականգնման հարցում: Սակայն, ըստ անուղղակի նշանների, Անկարայի ու Թեհրանի հարաբերությունները գնալով թեժանում են, ընդ որում իրանական կողմի «հղումով»: Թուրքիայում նույնիսկ տեսականորեն չէին կարող առանց ուշադրության թողնել իրավիճակը, երբ իրանական կողմը հայտարարեց, թե Իրանի դեմ հարձակման դեպքում հարված կհասցնի «տարածաշրջանում ԱՄՆ-ի 32 ռազմակայաններին ու Իսրայելի հենց սրտին»: Այդ 32 ռազմակայանների թվում է նաեւ թուրք-ամերիկյան «Ինջիրլիկը», որ գտնվում է Բաքու-Ջեյհան նավթամուղից ոչ հեռու:

Իրանա-թուրքական հարաբերություններում, ավելի շուտ դրանց լարվածության հարցում կարեւոր դեր կարող է կատարել օգոստոսի 14-ին նախատեսված Իրանի նախագահ Մահմուդ Ահմադինեժադի այցը Թուրքիա: Ահմադինեժադը չի ցանկացել այցելել Քեմալ Աթաթուրքի դամբարանը Անկարայում: Ճիշտ է, ելք գտնվեց` փոխվեց այցի ձեւաչափը եւ Ահմադինեժադը մեկնեց Ստամբուլ Անկարայի փոխարեն: Սակայն դա կարող է թանկ նստել Թուրքիայի նախագահ Գյուլի եւ վարչապետ Էրդողանի վրա, չէ որ Իրանը բազմիցս է փորձել իր հովանու տակ առնել թուրք իսլամիստներին, եւ, առնվազն, երկու անգամ իրանցի դիվանագետներին Թուրքիայում «պերսոնա նոն գրատա» են անվանել, քանի որ նրանք մասնակցել են կրոնական-քաղաքական հանրահավաքների:

Ինչ վերաբերում է Իսրայելի եւ Սիրիայի միջեւ միջնորդությանը, ապա բանակցությունները դադարել են, նույնիսկ չմեկնարկելով: Իսրայելը, բնականաբար, չի պատրաստվում հեռանալ Հոլանի բարձունքներից, նշանակում է` ցանկացած բանակցություններ Սիրիայի կամ այլ արաբական երկրի հետ, Եգիպտոսից բացի, դատապարտված են տապալման: Սակայն Թուրքիան ունի եւս մեկ ցավոտ եւ խոցելի տեղ` հայ-թուրքական հարաբերությունները: Որոշ վերլուծաբաններ գտնում են, որ Եվրամիությունը, ի պատասխան ԱԶԿ-ին աջակցելու, պահանջում է բացել Հայաստանի հետ սահմանը եւ վերականգնել հարաբերությունները նրա հետ: Այս ամենը չի կարող չստիպել կարծել, որ լճացման շրջանը հայ-թուրքական հարաբերություններում ավարտվել է:

Թուրքիայի եւ Հայաստանի միջեւ հարաբերությունների զարգացման եւս մեկ ապացույց է Նեվշեհիր նահանգի համալսարաններից մեկում հայոց լեզվի եւ գրականության բաժնի բացումը, գրում է ադրբեջանական Թրենդը: Թուրքիայի կրթության նախարարությունը Արտգործնախարարության պաշտոնական թույլտվությունից հետո հայոց լեզվի եւ գրականության բաժին բացեց համալսարանում: Այդ մասին օգոստոսի 4-ին հաղորդել է համալսարանի պրոֆեսոր Մեհմետ Մեթին Ղուլագուն: Ղուլագուն ասել է թե հուսով է, որ բաժինը կամրջի դեր կկատարի երկու երկրների միջեւ: Եթե հաշվի առնենք, որ Թուրքիայում քիչ են հայոց լեզվին տիրապետող մասնագետները, չի կարելի բացառել, որ մասնագետներ կհրավիրվեն Հայաստանից: Ճիշտ է, ընդհանուր առմամբ Թուրքիայի դիրքրորշումը Հայաստանի հանդեպ չի փոխվել: Ինչպես գրում է «Թըրքիշ դեյլի նյուսը», Թուրքիայի հիմնական պահանջը «Արեւմտյան Հայաստան» տերմինի կիրառությունը Հայաստանի Անկախության հռչակագրից հեռացնելն է, որ ընդունվել է 1990թ. օգոստոսի 23-ին, եւ ժամանակակից Թուրքիայի սահմանները ճանաչելն է: «Երկրորդ պահանջն է` դուրս բերել հայկական զինված ուժերը Լեռնային Ղարաբաղից, եւ, վերջապես, երրորդը` հրաժարվել Հայոց ցեղաասպանության միջազգային ճանաչումից»,-ասել է Քաշիմը: Միեւնույն ժամանակ նա նշել է, որ «ֆուտբոլային դիվանագիտությունը» չի կարող համեմատվել նրա հետ, ինչ ձեռնարկեց ԱՄՆ-ն 1971թ., սեղանի թենիսի «դիվանագիտական խաղ» կազմակերպելով Չինաստանի հետ: «Այն ժամանակ դա շրջադարձային պահ եղավ «սառը պատերազմում» եւ փոխզիջման բերեց երկու տերություններին, ինչը չի նկատվում Անկարայի եւ Երեւանի հարաբերություններում»,-ասել է թուրք փորձագետը: