ՄԱԿ-ի Գլխավոր վեհաժողովի 63 նստաշրջանում տարածաշրջանի երկրները հույս ունեն Հարավային Օսիայի եւ Վրաստանի հետ կապված որոշ խնդիրներ լուծել: Կտրուկ ակտիվացած թուրքական դիվանագիտության պայմաններում կարելի է հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործում տեղաշարժեր ակնկալել: Ավելին, սեպտեմբերի 25-ին Հայաստանի, Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի ԱԳՆ ղեկավարների ենթադրվելիք եռակողմ հանդիպումը ակնհայտորեն անցնելու է ԱՄՆ-ի հովանավորության ներքո, եւ ամենայն հավանականությամբ Միացյալ Նահանգները կանեն ամեն հնարավոր բան, որպեսզի հանդիպմանը կանխեն Ռուսաստանի ներկայացուցչի մուտքը:

Միխաիլ Սահակաշվիլիի «հնգօրյա պատերազմից» 40 օր անց աշխարհում տեղի ունեցան փոփոխություններ, որոնք կարող են հիմք ծառայել պետությունների միջեւ նոր կապերի հաստատման եւ հին հարաբերությունների վերանայման համար: Ընդ որում ոչ թե տարածաշրջանային, այլ գլոբալ մասշտաբով: Ամենակարեւորը, ինչին «հասավ» Վրաստանի նախագահը, դա Թուրքիայի կտրուկ ակտիվացումն է, որը իրեն ներկայացնում է արդեն որպես ուժեղ տարածաշրջանային խաղացող եւ դեպքերի հաջող դասավորության դեպքում կարող է հավակնել իսլամական աշխարհի գերտերության տեղին:

Կշտամբելով Արեւմուտքին երկակի չափանիշների կիրառման համար, մենք երբեմն նույնը չենք անում Ռուսաստանի դեպքում, որը կարծես թե Հայաստանի դաշնակիցն է: Իրականում ցանկացած տերություն օգտագործում է այդ սկզբունքը իրենց համեմատ առավել թույլ ու փոքր պետությունների հանդեպ: ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի վերջին հայտարարությունը դրա ուղղակի ապացույցն է: «Ռուսաստանի կողմից Աբխազիայի ու Հարավային Օսեթիայի անկախության ճանաչումը նախադեպ չի ստեղծում Մերձդնեստրի ու Լեռնային Ղարաբաղի համար»,-հայտարարել է ՌԴ ԱԳՆ ղեկավարը:

Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացում վերջին ամսին չափազանց մեծ ակտիվություն է նկատվում ինչպես առաջատար խաղացողների, այնպես էլ տարածաշրջանային երկրների կողմից, որոնք փորձում են լուծել իրենց խնդիրները Հայաստանի եւ Ղարաբաղի հաշվին: Համանախագահող երկրները` ԱՄՆ-ն, Ռուսաստանն ու Ֆրանսիան եւս սեփական խնդիրներն են լուծում գլոբալ առումով: ԱՄՆ-ի վարչակազմը գրեթե ցեյտնոտի պայմաններում է գործում` նախագահ Բուշի լիազորությունների ժամկետը լրանոմ է մի քանի ամսից եւ նրան թեկուզ փոքր դիվանագիտական հաղթանակ է պետք յոթամյա տապալումներից հետո:

Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեպ Թայիպ Էրդոգանի «Կովկասի կայունության եւ անվտանգության պլատֆորմի» ստեղծման նախաձեռնությունը գործնականորեն համընկավ ԱՄՆ-ի կողմից Իրանի վրա հարձակվելու հերթական ասեկոսեների հետ: Տարածաշրջանային գերիշխանության համար պայքարն, ըստ էության, մտել է բացահայտ եւ, ով գիտի, վերջնական փուլ: Բնականաբար, այդ պայքարում ԱՄՆ-ն բացահայտ աջակցում է Թուրքիային: Ռուսաստանը միջին դիրք է գրավում. ոչ մեկին ակնհայտ գերադասություն չի տալիս:

Կովկասյան պլատֆորմ ստեղծելու Թուրքիայի նախաձեռնությունը կարելի է գնահատել որպես առնվազն Կովկասի սահմաններում Օսմանյան կայսրության վերակենդանացման փորձ` Ռուսաստանի հետ ռազմավարական հարաբերությունների պայմաններում, այսինքն` որոշ առումով սահմանափակված; կարելի է գնահատել նաեւ որպես տարածաշրջանային տերության վերածվելու գործում միավորներ հավաքելու փորձ: Թե ինչ կլինի հետո` Հայաստանին քաջ հայտնի է, եւ պետք չէ մարգարե լինել, որպեսզի հասկանալ, որ ՀՀ-ն ուղղակի կխորտակվի թյուրքական ծովում:

Թուրքիայի նախագահի այցը Երեւան նորից կենդանացրեց Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորան հարցը: Այն, որ Ադրբեջանը երկար տարիներ շարունակ առաջ է մղում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության հարցով համանախագահներից մեկի` Թուրքիայի ներկայացուցչով փոխարինելու գաղափարը, նորություն չէ, առավել եւս, որ Թուրքիան` Ֆրանսիայի, ԱՄՆ-ի եւ Ռուսաստանի (համանախագահ-երկրներ), ինչպես նաեւ Բելառուսի, Գերմանիայի, Իտալիայի,Պորտուգալիայի, Նիդեռլանդների, Շվեդիայի եւ Ֆինլանդիայի հետ միասին մտնում է 1992թ. հակամարտության կարգավորման համար ստեղծված Մինսկի խմբի մեջ:

Թուրքիայի նախագահ Աբդուլլահ Գյուլի Երեւան կատարելիք այցի կապակցությամբ Ադրբեջանը, կարծես, Հռոմի պապից ավելի կաթոլիկ է ցանկանում երեւալ: Այլ կերպ հնարավոր չէ բացատրել հարեւան հանրապետության ԶԼՄ-ներում տեղ գտած իսկական հիստերիան, որոնք «դավաճանության» մեջ են մեղադրում Թուրքիային: Ճիշտ է, պաշտոնական Բաքուն լռում է, սակայն հնարավորություն է տալիս բոլորին արտահայտվել այդ առիթով:

Անհավանականը կատարվեց` Թուրքիայի նախագահ Աբդուլլահ Գյուլն այնուամենայնիվ որոշեց այցելել Երեւան, չնայած ընդդիամության բողոքներին ու ադրբեջանցի քաղաքագետների կոչերին: Դե, թուրքական ընդդիմության հետ ամեն ինչ պարզ է` եթե Գյուլը հրաժարվեր, նա պատճառ կգտներ ինչ-որ կերպ իր կարծիքը հայտնելու համար: Իսկ Երեւան կատարելիք այցը այլ բան է: Դենիզ Բայկալը, Դեվլեթ Բախչելին եւ մյուսները բացահայտ մեղադրում են պետության ղեկավարին ազգային շահերի դավաճանության մեջ:

Անփառունակ հնգօրյա պատերազմն ավարտվեց` բոլորը պարտվեցին` Վրաստանը, Արեւմուտքը, Ռուսաստանը, տարածաշրջանը: Եթե ինչ-որ մեկին թվում է, թե Արեւմուտքը կամ Ռուսաստանը կարող էին ինչ-որ բանի հասնել այս պատերազմում, ապա պետք է ընդունել նման մտածելակերպի թերի լինելը: Մի կողմ թողնենք Սահակաշվիլիի հույսերը` դրանք իրականում չէին կարող կատարվել` նա չափից շատ էր ուզում եւ չափից շատ էր հույսը դրել նույն ԱՄՆ-ի վրա, որին կարծես թե, այնքան էլ ձեռնատու չէ կռվել Վրաստանի համար, որի տեղը քարտեզի վրա միջին ամերիկացին հազիվ թե գիտեր մինչ Հարավային Օսեթիայում ռազմական գործողությունների ծավալումը: