ԱՄՆ-ի ՎԱՐՉԱԿԱՐԳԸ ՊՆԴՈՒՄ Է ԼԵՌՆԱՅԻՆ ՂԱՐԱԲԱՂԻՆ ՈՒՂԻՂ ՕԳՆՈՒԹՅՈՒՆ ՏՐԱՄԱԴՐԵԼԸ

PanARMENIAN.Net - Այս անգամ վարչակարգն առաջարկել է Հայաստանին եւ Ադրբեջանին պաշտպանության ոլորտում ծրագրեր իրականացնելու համար հատկացնել յուրաքանչյուրին 5 միլիոնական դոլար: Հիշեցնենք, որ անցյալ տարի Սպիտակ տունը ռազմական կարիքների համար Հայաստանին առաջարկում էր 4 անգամ ավելի քիչ գումար, քան Բաքվին: (Հայաստանին` 2 միլիոն դոլար, Ադրբեջանին` 8): Հայկական լոբբիստների եւ Ներկայացուցիչների պալատի, Սենատի նրանց գործընկերների ջանքերի շնորհիվ արդյունքում այդ գումարը հավասարեցվեց: Երկու երկրներն էլ ստացան 8 միլիոն 750 հազար դոլար: Գրեթե նույն իրավիճակն էր նաեւ նախանցյալ տարի, երբ նորից կոնգրեսականների սկզբունքայնության շնորհիվ հավասարություն հաստատվեց Հայաստանին եւ Ադրբեջանին հատկացվող ռազմական օգնության ծավալները: Այն, որ վերջապես վարչակարգը հրաժարվեց այս հարցում բալանսի խախտումից, կարելի է համարել հայ լոբբիստների հաջողությունը:

Սակայն, ամենայն հավանականությամբ, արդարացի չէր լինի հաջողությունը վերագրել միայն ամերիկյան հայկական կազմակերպություններին: Առանց Երեւանի ջանքերի հարցը դժվար թե այդքան հեշտությամբ լուծվեր: Հիմքեր կան ենթադրելու, որ այս անգամ հնարավոր չէր լինի պահպանել հավասարության սկզբունքը, եթե Հայաստանը որոշում չկայացներ Իրաք խաղաղարարներ ուղարկելու մասին: Անցյալ տարի լոբբիստները կոնգրեսի հաստատմանը կարողացան հասնել միայն շնորհիվ միջազգային կոալիցիայում իր դերի ակտիվացման պատրաստակամության մասին Երեւանի հայտարարության: Սակայն որոշ վերլուծաբաններ գտնում են, որ Հայաստանի համար այդ բավականին դժվար քայլն այնուհանդերձ ըստ արժանվույն չի գնահատվել: Օրինագծում ներկայացված գումարը սպասվածից ավելի համեստ է: Անցյալ տարվա վերջին խոսակցությունների մակարդակով հիշատակվում էին ավելի ազդեցիկ գումարներ: Խոսքը գնում էր 25 միլիոն դոլարի մասին:

Ինչ վերաբերում է «մշտական օգնության», ապա վարչակարգը ցանկանում է Հայաստանին հատկացվելիք գումարը սահմանափակել 55 միլիոնով: Հիշեցնենք, որ անցյալ տարի Սպիտակ տունն առաջարկում էր Երեւանին հատկացնել 62 միլիոն, սակայն կոնգրեսը պահպանեց նախկին գումարը` 75 միլիոնը: 62 միլիոնն ավելի հեշտ է հասցնել 75-ի, քան 55-ի: Այնպես որ, բացառված չէ, որ ստիպված պետք է լինենք համակրեպվել, որ այս անգամ մշտական օգնությունն ավելի քիչ կլինի, քան անցած տարիներինը: Պետք չէ մոռանալ նաեւ այն, որ օրինագծում ներկայացված գումարները զուտ վարչակարգի առաջարկներն են: Իսկ փորձը ցույց է տալիս, որ օրենսդիրները համարձակորեն խմբագրում են Սպիտակ տան ներկայացրած փաստաթղթերը: Գրեթե կասկած չկա, որ այս տարում եւս կոնգրեսում հայ լոբբիստների գործընկերներին կհաջողվի Հայաստանի օգնության չափերը մեծացնել, որն ամեն դեպքում զգալիորեն կգերազանցի Ադրբեջանի օգնության ծավալները:

Չնայած 1992թ.-ին ընդունված Ազատության աջակցության ակտի 907 ուղղման, հաջորդ տարի էլ Բաքուն Վաշինգտոնից կստանա օգնություն: Նախագահի առաջարկվող այս ուղղման գործողությունների վրա դրված ժամանակավոր կասեցումը հնարավորություն տվեց Ադրբեջանին ընդհանուր առմամբ ստանալ 90 միլիոն դոլար: Ադրբեջանում ԱՄՆ դեսպան Ռինո Հարնիշը երկուշաբթի հայտարարեց, որ «երազում է այն օրվա մասին, երբ ուղղումը կկասեցվի ընդմիշտ»: Նա հավաստիացրեց, որ եւ վարչակարգը, եւ կոնգրեսը ձգտում են վերացնել ողղումը: Սակայն դիվանագետն ակնհայտորեն խուսանավում է: Կոնգրեսն ամենեւին էլ մտադիր չէ զիջել վարչակարգին: Եվ հենց նախագահին էլ ձեռնտու է ուղղման առկայությունը, քանի որ այն Ադրբեջանի վրա ազդելու լրացուցիչ մեխանիզմներ է ստեղծում: Այնպես որ լուրջ հիմքեր չկան Հայաստանի եւ Լեռնային Ղարաբաղի շրջափակման համար Ադրբեջանի հանդեպ ԱՄՆ-ի կողմից դրված պատժամիջոցների լիովին վերացման մասին խոսելու:

Արտյոմ Երկանյան