Հայոց Ցեղասպանության 95-ամյակին նվիրված միջոցառումներ են տեղի ունեցել Բրյուսելում

25 ապրիլի 2010 - 09:28 AMT

PanARMENIAN.Net - Ապրիլի 24-ին Բրյուսելում տեղի ունեցան Հայոց ցեղասպանության 95-տարելիցին նվիրված միջոցառումների շարք, որը նախաձեռնել էին Բելգիայում ՀՀ դեսպանություն և Բելգիայում գործող հայկական կազմակերպությունները:

Բրյուսելի Սբ. Մարիամ Մագդաղենայի եկեղեցում հոգեհանգստի պատարագի մատուցումից հետո սգո երթը շարժվեց դեպի Հայոց եղեռնի հիշատակը հավերժացնող խաչքար: Բենելյուքսի երկրներում հայրապետական պատվիրակ Զատիկ վարդապետ Ավետիքյանի օրհնությամբ խաչքարի մոտ խունկ վառվեց, հնչեցվեց տերունական աղոթքը: Այնուհետև ելույթներ ունեցան Բելգիայում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան Ավետ Ադոնցը և Բելգիահայերի կոմիտեի նախագահ Մ. Մամուրյանը:

Դեսպան Ադոնցը, անդրադառնալով օրվա խորհուրդին, հույս հայտնեց, որ Ցեղասպանության սակավաթիվ վերապրածներ դեռ կարող են ականատես լինել դրա համատարած ճանաչմանը: Նրա խոսքերով` Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչումն ու դատապարտումը հայ ժողովրդի եւ Հայաստանի Հանրապետության համար պատմական արդարության վերականգնման խնդիր է: Ընդգծվեց, որ հայ-թուրքական հարաբերությունների վերջին զարգացումները չեն կարող դիտարկվել այս համատեքստում, և որ Հայաստանի ղեկավարությունը եւ հայ ժողովուրդը երբեք որևէ նկատառումով չեն կարող անտեսել 1915թ. Հայոց ցեղասպանությունը: Դեսպանը շնորհակալություն հայտնեց նաև Բելգիայի խորհրդարանին Ցեղասպանության ճանաչման և դատարպարտման համար:

Արարողությանը մասնակցում էին Բելգիայի խորհրդարանի, տեղական իշխանության մարմինների, հրեական, թութսիական և հայկական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ, հաղորդում է ՀՀ ԱԳՆ մամլո ծառայությունը:

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը: