Քաղցկեղը լուրջ է, չափազանց լուրջ: Տասնամյակների ընթացքում բազում գիտական խմբեր ու բժիշկներ որոնում են հիվանդության բուժման նոր, իսկապես արդյունավետ մեթոդներ՝ արձանագրելով հաջողություններ, կամ ոչ: PanARMENIAN.Net-ը չի վստահում հեքիմներին ու «լիմոնաբուժությանը», և ներկայացնում է այդ հիվանդության բուժման մասին պարզագույն ճշմարտություններ, որոնք, գուցե, թույլ կտան մարդկանց զերծ մնալ թյուրիմացություններից:
Ի՞նչ է քաղցկեղը
Առաջին հերթին անհրաժեշտ է հասկանալ, որ քաղցկեղը մեկ հիվանդություն չէ: Ընդհանրապես, գիտականապես ճշգրիտ կարելի է հիվանդությունների այդ դասն անվանել չարորակ նորագոյացություններով պայմանավորված հիվանդություններ, քանի որ նման գոյացություններն առաջանում են ինչպես էպիթելային, այնպես էլ շարակցական հյուսվածքներում: Էպիթելային հյուսվածքների չարորակ նորագոյացություններն ավանդաբար անվանում են քաղցկեղ, իսկ շարակցականինը՝ սարկոմաներ: Կարելի է առանձնացնել նաև արյան ու նյարդային համակարգի չարորակ հիվանդությունները, սակայն ավելորդ մանրամասների մեջ չմտնելու համար ընդամենն ամփոփենք, որ չարորակ նորագոյացությունները, մասնավոապես՝ քաղցկեղը, դա մեկ կոնկրետ հիվանդություն չէ, այլ տարբեր օրգանների ու օրգան-համակարգերի խիստ տարբերվող հիվանդությունների համախումբ:
Այս հիվանդությունները, սակայն, ունեն մեկ միավորող հանգամանք՝ բջիջների անտիպիկ բազմացումը: Սովորական պայմաններում ցանկացած բջիջ իր կորիզում պարունակում է հաջորդ սերունդների մասին ինֆորմացիա՝ ԴՆԹ-ի տեսքով, որի շնորհիվ նույն այդ բջջի կիսվելուց առաջացած նոր բջիջները կրկնում են իրենց նախորդին: Բացի այդ, յուրաքանչյուր բջջում գործում է այսպես կոչված ապոպտոզի մեխանիզմը, որն իրենից ներկայացնում է բջջի մահվան հստակ ծրագրավորում, որի շնորհիվ ծեր, շարքից դուրս եկած բջիջները մահանում են: Բջջի ԴՆԹ-ում խոտանների ու մուտացիաների արդյունքում այս համակարգերը կարող են փոխվել, տեղի է ունենում մալիգնիզացիա (չարորակացում), ապոպտոզի մեխանիզմից ազատված բջիջները սկսում են անկառավարելի բազմանալ: Քաղցկեղի տեսակն ուղղակիորեն կախված է չարորակ բջիջների հատկություններից, չափից, աճի արագությունից և այլն: Ըստ այդմ կազմակերպվում է բուժումը:
Վիրահատական բուժում
Ավանդական բժշկության մեջ քաղցկեղային հիվանդությունների բուժման երեք եղանակ կա՝ վիրահատական, ճառագայթային և քիմիոթերապիա: Նոր մշակվող մեթոդներին դեռ կանդրադառնանք, սակայն հարկ է նշել, որ կախված հիվանդության փուլից, տարածվածությունից, տեղայակությունից ու բուժմանն արձագանքից մեծամասամբ կիրառվում են երեք ուղղությունները՝ կոմբինացված ու տարբեր հաջորդականությամբ:
Վիրահատական միջամտությունը բուժման համեմատաբար հին, դասական մեթոդներից է: Այն բարձր արդյունավետություն ունի հատկապես այն դեպքում, երբ ուռուցքի աճը սկզբնական փուլերում է (առաջին, կամ երկրորդ), իսկ մետաստազները կամ բացակայում են, կամ դրանք լոկալիզացված են մոտակա ավշային հանգույցներում: Բացի այդ, վիրահատական միջամտության համար կարևոր է, որպեսզի ուռուցքը սերտաճած չլինի կենսական կարևոր օրգանների հետ, ինչը կարող է վտանգավոր լինել հիվանդի կյանքի համար, ինչպես նաև հնարավորինս փոքր ծավալ զբաղեցնի՝ կյանքի որակի հետագա պահպանման նպատակով: Վիրահատական միջամտության դեպքում հեռացվում է բուն ուռուցքը (որոշ չափով նաև մերձակա առողջ հյուսվածքները) և մետաստազներով խոցված ավշային հանգույցները:
Ճառագայթային բուժում
Ճառագայթային բուժումն (ռենտգենոթերապիա, տելեգամմաթերապիա, էլեկտրոնոթերապիա, նեյրոնային թերապիա և այլն) էլեկտրամագնիսական բարձր էներգետիկ ճառագայթման կամ տարրական միջուկային մասնիկների կիրառումն է, որը կարող է սպանել ուռուցքային բջիջները, կամ խոչընդոտել դրանց աճին ու կիսվելուն: Որոշ առողջ բջիջներ, որոնք հայտնվում են ճառագայթման տարածքում, ևս վնասվում են, սակայն դրանց մեծ մասը կարող է վերականգնվել:
Ուռուցքային բջիջներն ավելի արագ են կիսվում, քան դրանք շրջապատող առողջները, այդ իսկ պատճառով ճառագայթումը նրանց համար ավելի մահացու է. հենց այս տարբերությամբ է պայմանավորված քաղցկեղի ճառագայթային բուժման արդյունավետությունը: Այն կիրառվում է հիվանդության տարբեր տեսակների բուժման համար, ընդ որում՝ ներկայումս հիվանդների ավելի քան կեսը հաջողությամբ բուժվում է (կախված, բնականաբար, հիվանդության փուլից ու մետաստազների քանակից): Ճառագայթումը կարող է կիրառվել նաև որպես ինքնուրույն բուժման մեթոդ, հատկապես այն դեպքերում, երբ ուռուցքը տեղակայված է կենսական կարևոր օրգանների հատվածում ու վիրահատական միջամտությունը կարող է վտանգավոր լինել, կամ անհնարին է: Երբեմն ճառագայթային բուժումը կիրառում են վիրահատությունից առաջ՝ ուռուցքի չափերի փոքրացման նպատակով, կամ հետո՝ մնացած չարորակ բջիջները ոչնչացնելու համար:
Քիմիոթերապիա
Քիմիոթերապիան որևիցե չարորակ նորագոյացության բուժումն է թույների ու տոքսինների միջոցով, որոնք մահացու ազդեցություն են ունենում չարորակ բջիջների վրա՝ համեմատաբար փոքր բացասական ազդեցություն ունենալով հիվանդի ընդհանուր օրգանիզմի վրա: Թույնը կամ տոքսինն այս դեպքում անվանում են քիմիական դեղամիջոց, կամ քիմիաթերապևտիկ ագենտ: Դեղամիջոցային հակաուռուցքային բուժումը կարող է նախորդել վիրահատությանը, հաջորդել, կամ լինել պրոֆիլակտիկ՝ կրկին կախված հիվանդության փուլից ու մետաստազների առկայությունից: Բժիշկն ընտրում է բուժման մեթոդը՝ ելնելով տարբեր չափորոշիչներից. քաղցկեղի մորֆոլոգիական ձևը, հիվանդության տարածվածությունը, հիվանդի տարիքը, կից հիվանդությունների առկայությունը և այլն:
Հաշվի առնելով, որ դեղամիջոցի ազդեցությունն ուղղված է անվերջ կիսվող բջիջների վրա, քիմիոթերապիան իրականացվում է փուլային եղանակով ու կրկնվում որոշ ժամանակ անց՝ կախված բջիջների կիսման փուլերի հետ: Հայտնի է, որ ցանկացած դեղամիջոց բացի դրական, բուժիչ էֆեկտից կարող է առաջացնել նաև անցանկալի կողմնակի ազդեցություն: Ու եթե մյուս դեղամիջոցների համար արտահայտված կողմնակի ազդեցությունը պատճառ է բուժումը դադարեցնելու, հակաուռուցքային բուժման դեպքում այն դադարեցնել չի կարելի, հետևաբար օրգանիզմի կողմից առաջանում են թունավորման որոշակի նշաններ՝ մազաթափություն, սրտխառնոց, փսխում, թուլություն և այլն: Այդուհանդերձ, բուժման այս մեթոդը, թե առանձին, և թե մյուս երկու մեթոդների հետ միասին, բազմիցս ապացուցել է իր բարձր արդյունավետությունը հատկապես արյան չարորակ հիվանդությունների հետ կապված:
Նորագույն մեթոդներ
Բնականաբար, ավանդական մեթոդների հետ միասին գիտնականները մշակում ու թեստավորում են նոր, առավել քիչ ցավալի ու արդյունավետ մեթոդներ: Սակայն պետք է հաշվի առնել, որ բժշկության մեջ ցանկացած նոր մոտեցում անհրաժեշտ է տարիներով փորձարկել, զարգացնել, ապա, արդյունավետության դեպքում, միայն ներառել: Նորագույն մեթոդների թվին է պատկանում այսպես կոչված իմմունային բուժումը, որի դեպքում իմունիտետի՝ գենետիկ մակարդակում խմբագրված ու փոփոխված բջիջները նպատակաուղղված հարձակվում են ուռուցքային բջիջների վրա ու ոչնչացնում դրանք՝ չվնասելով առողջները: Մեկ այլ մոտեցում է (որի կլինիկական իրականացումը դեռ բավականին հեռու է) նանոչափերի ռոբոտների ներարկումն օրգանիզմ, որոնք ևս, հատուկ մարկերների միջոցով գտնում են չարորակ բջիջներն ու ոչնչացնում:
Կան շատ այլ հում մեթոդներ ևս, որոնք, սակայն, առայժմ լայնորեն չեն կիրառվում քաղցկեղային հիվանդությունների բուժման մեջ ու չեն կարող փոխարինել ավանդական եռյակին:
Առողջ եղեք:
