Այս շաբաթ Մինսկում տեղի ունեցած ԱՊՀ գագաթաժողովը Մաքսային միության շրջանակում Ռուսաստանի գործընկերներ Բելառուսին ու Ղազախստանին բազմամիլիարդանոց արտոնությունների խոստումներ բերեց՝ Մոսկվայի հանդեպ լոյալ վերաբերմունքի դիմաց:
Ռուսաստանը մտածում է Բելառուսի նավթամշակող գործարանների բեռնվածությունը հումքով չորրորդ եռամսյակում ավելացնելու ուղղությամբ և պատրաստ է ժամանակի հետ հրաժարվել Բելառուսին ու Ղազախստանին ներկայացվող ռուսական նավթի մաքսազերծման եկամուտները պահանջելուց «զիջումների» դիմաց: Այդ մասին գագաթաժողովի շրջանակում հայտարարել է ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը:
Հոկտեմբերին Լուկաշենկոն ապշեցրեց ՌԴ պաշտոնյաներին՝ հայտարարելով, թե Պուտինը խոստացել է նրան չեղյալ համարել 4 մլրդ դոլարի ամենամյա գանձումը ՌԴ բյուջե նավթամթերքի համար արտահանման տուրքերի տեսքով, որն արտադրվում է բելառուսական գործարաններում ռուսական հումքից:
ՌԴ պրոֆիլային գերատեսչությունների ներկայացուցիչները պնդում էին, որ նման զիջումն անհնար է, չէ որ ՌԴ-ն առանց այդ էլ հազիվ է ծայրը ծայրին հասցնում շռայլ նախընտրական խոստումներից հետո: Սակայն ԽՍՀՄ օրինակով տնտեսական դաշինքի կազմավորումը առաջ տանող Պուտինը համաձայնություն է տվել Լուկաշենկոյի խնդրանքին, հայտնում է «Ռոյթերս» գործակալությունը:
Ռուսական նավթը վերամշակվում է երկու բելառուսական ՆՄԳ-ում՝ Մոզիրի և Նովոպոլոցկի, որոնց տարեկան հզորությունը կազմում է մոտ 22 մլն տոննա:
Ղազախստանը, տարեկան արդյունահանելով մոտ 80 մլն տոննա նավթ, ստանում է Ռուսաստանից ներքին շուկայի համար առանց մաքսատուրքերի վճարման մոտ 6 մլն տոննա հումք և 2,1-2,6 մլն տոննա նավթամթերք: Սակայն փոխհատուցման մեխանիզմը տուրքերի դիմաց մինչ օրս չի գործում, ի տարբերություն բելառուսական սցենարի:
Այն դեպքում, երբ Մինսկը հաջողությամբ հատուցում է Մոսկվային հումքի մաքսազերծ առաքումները, Աստանայի հետ ՌԴ-ն փոխզիջման չի կարողանում հասնել: Արդյունքում, ըստ շուկայի մասնակիցների գնահատականի, 2012 թվականին ռուսական բյուջեն զրկվեց արտահանման արդյունքում ստացվող 1,8 մլն տոննա ղազախական նավթից: 2013 թ. կորուստների մասին տվյալներ չկան:
Ընթացիկ տարվա հունվար-սեպտեմբերին Ռուսաստանը Ղազախստան է առաքել մոտ 5 մլն տոննա նավթ (ըստ ՌԴ էներգետիկայի նախարարության) և 2 մլն տոննա նավթամթերք, ըստ երկաթուղայինների վիճակագրության:
