Վ. Օսկանյան. Թուրքիան երկու հիմնական պատճառներ ունի սահմանը փակելու համար. Ղարաբաղն ու Հայոց ցեղասպանությունը
Փետրվարի 9-10-ը Հայաստանի արտաքին գործերի նախարար Վարդան Օսկանյանը մասնակցեց Անվտանգության քաղաքականության հարցերով Մյունխենի 44-րդ համաժողովին: Համաժողովը նախագահում էր Գերմանիայի նախկին ազգային անվտանգության խորհրդական Հորստ Տելստչիկը: Համաժողովին ներկա էին տարբեր երկրների ղեկավարներ, արտաքին գործերի եւ պաշտպանության 40 նախարարներ, մոտ 500 հյուրեր` ԶԼՄ-եր, գիտահետազոտական կենտրոններ, միջազգային հարաբերությունների փորձագետներ, որոնք անմիջական մթնոլորտում քննարկեցին առկա եւ ապագա անվտանգության մարտահրավերները:
Համաժողովի գլխավոր` «Աշխարհը քաոսի մեջ - ուժերի փոփոխում -ռազմավարությունների պակաս» խորագրի ներքո Թուրքիայի արտաքին քաղաքականության եւ անվտանգության մասին ելույթով հանդես եկավ Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը:
Թուրքիայի վարչապետի ելույթից հետո մեկնաբանություններով հանդես եկավ ՀՀ ԱԳ նախարար Վարդան Օսկանյանը: Նախարար Օսկանյանը խոսեց մեր տարածաշրջանում եւ դրանից դուրս Թուրքիայի`որպես խաղաղությանն ու կայունությանը նպաստող ժողովրդավարական եւ գլխավոր ռազմավարական դերակատարի մասին վարչապետ Էրդողանի հնչեցրած գաղափարների վերաբերյալ:
Նախարար Օսկանյանը, ի գիտություն ընդունելով, որ Թուրքիայի վարչապետը հպարտանում է Թուրքիայի ժողովրդավարացման գործընթացով եւ իր երկրի ռազմավարական դերակատարությամբ, թե տարածաշրջանում, թե դրանից դուրս խաղաղության եւ կայունության հաստատման գործում, ասաց, - «Պրն. վարչապետ, Դուք նաեւ հաստատեցիք ԵՄ լիիրավ անդամ դառնալու Ձեր հստակ դիրքորոշումը, որին կողմնակից ենք նաեւ մենք Հայաստանում: Մենք ցանկանում ենք հենց այդպիսի հարեւան ունենալ: Բայց ինչպես Դուք գիտեք, այսօր սահմանը մեր երկու երկրների միջեւ փակ է. Թուրքիա΄յի կողմից: Մենք հաճախ բարձրացրել ենք այս հարցը` նշելով, որ մենք կցանկանայինք Թուրքիայի հետ ունենալ նորմալ հարաբերություններ. բաց սահմաններ եւ դիվանագիտական հարաբերություններ: Հայերը կցանկանային լինել այսօր Ձեր ներկայացրած տեսլականի անմիջական շահառուներից: Սակայն մենք լսում էինք Ձեզ պարզ եւ հստակ, երբ Դուք կրկնում էիք սահմանը փակ պահելու երկու հիմնական պատճառաբանությունները կամ պատրվակները: Ձեր հնչեցրած պատճառներից առաջինը Հայաստանի ներգրավվածությունն է ԼՂ հակամարտության մեջ, երկրորդը` Ցեղասպանության ճանաչմանը հետամուտ լինելը:
Սակայն ԼՂ հակամարտությունն ընթանում է հայերի եւ ադրբեջանցիների միջեւ, իսկ Ցեղասպանության ճանաչումը մեր բարոյական, պատմական պարտականությունն է: Պրն. վարչապետ, այս պահին մեր երկրները չեն պատերազմում, եւ պատերազմական իրավիճակում չգտնվելու պայմաններում, արդյոք այն պատճառները, որ Դուք մշտապես բերում եք, բավարա՞ր են արդարացնելու համար մեր երկու երկրների միջեւ սահմանների փակ լինելը:
Դուք կարող եք օգնել մեզ հասնելու ԼՂ հակամարտության շուտափույթ կարգավորմանը Ձեր դրական ներգրավվածությամբ: Նորմալ փոխհարաբերությունների հաստատումը, սահմանների բացումը եւ դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատումը թույլ կտան մեզ քննարկել մեր մոտեցումների տարբերությունները Ցեղասպանության խնդրի վերաբերյալ:
Հետաքրքրական գործընթացներ են ընթանում, եւ Թուրքիան կարող է դառնալ բնական կամուրջ Կովկասի եւ ԵՄ ու ՆԱՏՕ-ի միջեւ: Եւ հետաքրքիր է, արդյոք, Ձեր կարծիքով Թուրքիայի առավել դրական ներգրավվածությամբ տարածաշրջանում, բոլորի հետ հավասար, չեզոք հարաբերությունների կառուցմամբ Ձեր երկիրը առավել դրական դեր չի՞ խաղա մեր հարաբերությունների կարգավորման համար Ձեր նշած խոչընդոտների վերացման հարցում»:
Թուրքիայի վարչապետը չի պատասխանել նախարար Օսկանյանի աշխարհաքաղաքական իրավիճակի եւ հարաբերությունների կարգավորման հեռանկարների վերաբերյալ հարցերին: Փոխարենը նա կրկնել է պատմաբանների հանձնաժողով ստեղծելու մասին առաջարկությունը, ասել է, թե 1915թ. կոտորածները պատմականորեն ապացուցված չեն` մի կողմից առաջարկելով պատմաբաններին ու հնագետներին ուսումնասիրել խնդիրը, մյուս կողմից մերժել հնարավորությունը, թե Ցեղասպանությունը թուրքական մշակույթի մաս է, հաղորդում է ՀՀ ԱԳՆ մամլո ծառայությունը:
Մինչ դեռ, թուրքական եւ ադրբեջանական ԶԼՄ-ները ներկայացնում են Էրդողանի խոսքերը: «Ներկա դրությամբ, Թուրքիայում 40 հազար հայ է բնակվում: Հայերը մեկնում են Հայաստանից եւ մնում են Թուրքիայում: Ինչու՞: Որովհետեւ Թուրքիան խաղաղ երկիր է: Այնպես որ, Դուք ինքներդ պետք է պատասխանեք իմ կողմից տրված հարցին»: Էրդողանը նաեւ նշել է, որ Հայաստանի պետք է լքի վիճելի տարածքները: «Նորմալ պայմաններ ապահովեք Լեռնային Ղարաբաղում հազարավոր ադրբեջանցիների համար: Նրենք մեր եղբայրներն են: Ինչու՞ Դուք չեք ցանկանում դիտարկել այդ հարցը: Թող դա լինի Ձեր ներդնումը խաղաղ գործընթացում»,- հաղորդում է Էրդողանի խոսքերը Milliyet-ը:
Համաժողովի գլխավոր` «Աշխարհը քաոսի մեջ - ուժերի փոփոխում -ռազմավարությունների պակաս» խորագրի ներքո Թուրքիայի արտաքին քաղաքականության եւ անվտանգության մասին ելույթով հանդես եկավ Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը:
Թուրքիայի վարչապետի ելույթից հետո մեկնաբանություններով հանդես եկավ ՀՀ ԱԳ նախարար Վարդան Օսկանյանը: Նախարար Օսկանյանը խոսեց մեր տարածաշրջանում եւ դրանից դուրս Թուրքիայի`որպես խաղաղությանն ու կայունությանը նպաստող ժողովրդավարական եւ գլխավոր ռազմավարական դերակատարի մասին վարչապետ Էրդողանի հնչեցրած գաղափարների վերաբերյալ:
Նախարար Օսկանյանը, ի գիտություն ընդունելով, որ Թուրքիայի վարչապետը հպարտանում է Թուրքիայի ժողովրդավարացման գործընթացով եւ իր երկրի ռազմավարական դերակատարությամբ, թե տարածաշրջանում, թե դրանից դուրս խաղաղության եւ կայունության հաստատման գործում, ասաց, - «Պրն. վարչապետ, Դուք նաեւ հաստատեցիք ԵՄ լիիրավ անդամ դառնալու Ձեր հստակ դիրքորոշումը, որին կողմնակից ենք նաեւ մենք Հայաստանում: Մենք ցանկանում ենք հենց այդպիսի հարեւան ունենալ: Բայց ինչպես Դուք գիտեք, այսօր սահմանը մեր երկու երկրների միջեւ փակ է. Թուրքիա΄յի կողմից: Մենք հաճախ բարձրացրել ենք այս հարցը` նշելով, որ մենք կցանկանայինք Թուրքիայի հետ ունենալ նորմալ հարաբերություններ. բաց սահմաններ եւ դիվանագիտական հարաբերություններ: Հայերը կցանկանային լինել այսօր Ձեր ներկայացրած տեսլականի անմիջական շահառուներից: Սակայն մենք լսում էինք Ձեզ պարզ եւ հստակ, երբ Դուք կրկնում էիք սահմանը փակ պահելու երկու հիմնական պատճառաբանությունները կամ պատրվակները: Ձեր հնչեցրած պատճառներից առաջինը Հայաստանի ներգրավվածությունն է ԼՂ հակամարտության մեջ, երկրորդը` Ցեղասպանության ճանաչմանը հետամուտ լինելը:
Սակայն ԼՂ հակամարտությունն ընթանում է հայերի եւ ադրբեջանցիների միջեւ, իսկ Ցեղասպանության ճանաչումը մեր բարոյական, պատմական պարտականությունն է: Պրն. վարչապետ, այս պահին մեր երկրները չեն պատերազմում, եւ պատերազմական իրավիճակում չգտնվելու պայմաններում, արդյոք այն պատճառները, որ Դուք մշտապես բերում եք, բավարա՞ր են արդարացնելու համար մեր երկու երկրների միջեւ սահմանների փակ լինելը:
Դուք կարող եք օգնել մեզ հասնելու ԼՂ հակամարտության շուտափույթ կարգավորմանը Ձեր դրական ներգրավվածությամբ: Նորմալ փոխհարաբերությունների հաստատումը, սահմանների բացումը եւ դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատումը թույլ կտան մեզ քննարկել մեր մոտեցումների տարբերությունները Ցեղասպանության խնդրի վերաբերյալ:
Հետաքրքրական գործընթացներ են ընթանում, եւ Թուրքիան կարող է դառնալ բնական կամուրջ Կովկասի եւ ԵՄ ու ՆԱՏՕ-ի միջեւ: Եւ հետաքրքիր է, արդյոք, Ձեր կարծիքով Թուրքիայի առավել դրական ներգրավվածությամբ տարածաշրջանում, բոլորի հետ հավասար, չեզոք հարաբերությունների կառուցմամբ Ձեր երկիրը առավել դրական դեր չի՞ խաղա մեր հարաբերությունների կարգավորման համար Ձեր նշած խոչընդոտների վերացման հարցում»:
Թուրքիայի վարչապետը չի պատասխանել նախարար Օսկանյանի աշխարհաքաղաքական իրավիճակի եւ հարաբերությունների կարգավորման հեռանկարների վերաբերյալ հարցերին: Փոխարենը նա կրկնել է պատմաբանների հանձնաժողով ստեղծելու մասին առաջարկությունը, ասել է, թե 1915թ. կոտորածները պատմականորեն ապացուցված չեն` մի կողմից առաջարկելով պատմաբաններին ու հնագետներին ուսումնասիրել խնդիրը, մյուս կողմից մերժել հնարավորությունը, թե Ցեղասպանությունը թուրքական մշակույթի մաս է, հաղորդում է ՀՀ ԱԳՆ մամլո ծառայությունը:
Մինչ դեռ, թուրքական եւ ադրբեջանական ԶԼՄ-ները ներկայացնում են Էրդողանի խոսքերը: «Ներկա դրությամբ, Թուրքիայում 40 հազար հայ է բնակվում: Հայերը մեկնում են Հայաստանից եւ մնում են Թուրքիայում: Ինչու՞: Որովհետեւ Թուրքիան խաղաղ երկիր է: Այնպես որ, Դուք ինքներդ պետք է պատասխանեք իմ կողմից տրված հարցին»: Էրդողանը նաեւ նշել է, որ Հայաստանի պետք է լքի վիճելի տարածքները: «Նորմալ պայմաններ ապահովեք Լեռնային Ղարաբաղում հազարավոր ադրբեջանցիների համար: Նրենք մեր եղբայրներն են: Ինչու՞ Դուք չեք ցանկանում դիտարկել այդ հարցը: Թող դա լինի Ձեր ներդնումը խաղաղ գործընթացում»,- հաղորդում է Էրդողանի խոսքերը Milliyet-ը:
