Հայաստանի, Ադրբեջանի ու Ռուսաստանի նախագահների եռակողմ հանդիպումը առաջին պլան մղեց ղարաբաղյան խնդրի քննարկումը

PanARMENIAN.Net - Հունիսի 14-ին Երևանում կայացած մամլո ասուլիսում «Ժառանգություն» խորհրդարանական խմբակցության նախագահ Ստեփան Սաֆարյանը հայտարարեց, որ «Ժառանգություն» խորհրդարանական խմբակցությունը նամակ է պատրաստում, ուղղված ՆԱՏՕ-ի ԽՎ նախագահին: Նամակում «Ժառանգությունը» պարզաբանումներ է պահանջում ադրբեջանական կողմի տարածած տեղեկատվության մասին առ այն, որ ՆԱՏՕ-ի պաշտպանության հանձնաժողովում կարող է քննարկվել Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրը: Ս.Սաֆարյանը նաև նշեց, որ «Ժառանգությունը» նամակներ է ուղղելու նաև ԵԽԽՎ-ի պատվիրակներին, կապված Ադրբեջանի հակահայկական քարոզչության հետ: Ըստ նրա, որպես ադրբեջանական քարոզչության դեմ ուղղված հակաքայլ «Ժառանգությունը»ԵԽԽՎ-ում շրջանառության մեջ է դնելու մի բանաձև, որը քննադատում է Ադրբեջանի միլիտարիզացիայի գործընթացը: Սաֆարյանը նշել է նաև, որ «Ժառանգություն» կուսակցության փորձագետներն ու պատգամավորներն ակտիվորեն աշխատում են խորհրդարանի աշնանային շնստաշրջանում քննարկվելիք օրինագծերի վրա: «Մենք այլընտրանք ենք մշակում ՀՀ կառավարության ներկայացրած «Հեռուստատեսության և ռադիոյի մասին» օրենքում լրացումներ կատարելու մասին օրինագծին: Նա նաև հավելեց, որ «Ժառանգությունն», օգտվելով իր իրավունքից, ՀՀ ԱԺ աշնանային նստաշրջանում, օգտվելով իր իրավունքից, արտահերթ քննարկման կներկայացնի «ԼՂՀ անկախության ճանաչման մասին» օրինագօծը:

Նույն օրը հայտնի դարձավ, որ Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը հունիսի 11-ին ստորագրել է «ՀՀ ընտրական օրենսգրքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքը, որը ՀՀ նախագահի կողմից մինչ այդ վերադարձվել էր Ազգային Ժողով և ընդունվել` հաշվի առնելով ՀՀ նախագահի առաջարկությունը, որը վերաբերում էր նախագահության թեկնածուներին անձեռնմխելիությունից զրկելու հարցին: Այդպիսով, ՀՀ նախագահը մտադիր է պահպանել հավասարությունը նախագահության թեկնածուների միջև, քանի որ հակառակ դեպքում միայն գործող նախագահը կօգտվեր անձեռնմխելիության իրավունքից: Հունիսի 15-ին ՀՀ վարչապետ Տիգրան Սարգսյանը ընդունել է ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների պաշտպանության գծով հատուկ զեկուցող Մարգարետ Սեկագյաին: Զրուցակիցները քննարկել են Հայաստանում մարդու իրավուքնների պաշտպանության հարցերը: Տ.Սարգսյանը կարևորել է միջազգային փորձի կիրառումը Հայաստանում և աջակցությունը ՄԱԿ-ի գրասենյակին: ՀԱԿ համակարգող Լևոն Զուրաբյանը, ելույթ ունենալով Երևանում կայացած մամլո ասուլիսում, հայտարարել է, որ ՀԱԿ-ը շարունակում է պայքարել արտահերթ ընտրությունների անցկացման համար, և այդ նպատակին հասնելու համար կմասնակցի բոլոր կուսակցությունների հետ, որոնք անդամակցում են Կոնգրեսին:

Հայաստանը տարածաշրջանի միակ պետությունն է, որը ձգտում է պահպանել խաղաղությունն ու կայունությունը տարածաշրջանում: Պաշտպանության տեսակետից ՀՀ զինված ուժերը ամենամարտունակն են տարածաշրջանում և իրենց ավանդն են ներդնում խաղաղության ապահովման գործում: Այդ մասին հունիսի 16-ին Երևանում տեղի ունեցած կլոր սեղանի ընթացքում հայտարարել է Ռազմավարական և ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի (ՌԱՀՀԿ) տնօրեն Ռիչարդ Կիրակոսյանը: «Անկայունությունը գնալով ավելի ակնհայտ է դառնում: Ադրբեջանն ու Վրաստանին չի բավարարում ներկա կարգավիճակը`ստատուս-կվոն: Հայկական բանակը տարածաշրջանում հանդես է գալիս ոչ թե որպես հարձակողական, այլ որպես պաշտպանական ուժ, ինչը նշանակում է, որ իրական սպառնալիքը բխում է Ադրբեջանից»,-ասել է Կիրակոսյանը: ՀՅԴ խորհրդարանական խմբակցության ղեկավար Վահան Հովհաննսիյանը Երևանում կայացած մամլո ասուլիսում հայտարարել է, որ Հայաստանի արտաքին քաղաքական գերատեսչությունում հարկավոր է իրականացնել լուրջ կադրային փոփոխություններ: «Դա վերաբերում է ոչ միայն երևանյան, գրասենյակի, այլ նաև աշխարհով մեկ սփռված դեսպանատների աշխատանքին, քանի որ ՀՀՇ-ի ժամանկներից ի վեր այնտեղ լուրջ փոփոխություններ չեն իրականացվել: Մեկնաբանելով Դաշնակցության կողմից ավելի վաղ հնչեցված իշխանափոխության անհրաժեշտության մասին գաղափարը` Հովհաննիսյանը նշեց, որ Հայաստանի ներքին կյանքի առողջացման համար երկրում անհրաժետ է իրականացնել իշխանափոխություն, բայց ոչ արտահերթ, այլ հերթական ընտրությունների միջոցով:

Միջազգային կազմակերպությունների կողմից ներկայացված առարկությունները ԱԺ կողմից ընդունված Հեռուստատեսության և ռադիոյի մասին օրենքում փոփոխությունների մասին իշխանությունների կողմից չեն ընդունվում, բայց ի նկատի են առնվում: Ըստ Վահան Հովհաննիսյանի, «դա իհարկե դժվարություններ կառաջացնի ԵԽԽՎ-ում ՀՀ պատվիրակության գործունեության համար և մեր պատգամավորները կսկսեն պայքարել այդ դժվարությունների դեմ: Այնուհետև աշնանային նստաշրջանում, երբ մեր իշխանությունները կզգան, որ իրապես սխալվել են, նորից այս օրենքը կբերեն խորհրդարան և կսկսեն նոր փոփոխություններ իրականացնել: Սա նշանակում է, որ ՀՀ իշխանությունները երբեք սկզբից ճիշտ քայլ չեն կատարում, նրանք դա անում են միայն ստիպված»,-ասել է Վահան Հովհաննիսյանը:

Նույն օրը Հայաստանի Ազգային պատկերասրահում կայացավ ՀՀ Սահմանադրության վերաբերյալ գիտագործնական մեկնաբանությունների ժողովածուի շնորհանդեսը: Միջոցառմանը մասնակցում էր Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը: Ներկայացնելով ՀՀ Սահմանադրության վերաբերյալ գիտագործնական մեկնաբանությունների ժողովածուն` Հայաստանի Սահմանադրական դատարանի (ՀՀ ՍԴ) նախագահ Գագիկ Հարությունյանը նկատել է, որ ցանկացաց երկրում Սահմանադրության վերաբերյալ մեկնաբանություններն անհրաժեշտություն են, սակայն, ցավոք, Հայաստանում նման ավանդույթ դեռևս չի ձևավորվել: «Սա առաջին քայլն է և կարող է օրինակ ծառայել, որպեսզի մյուս օրենքները նույնպես մեկնաբանվեն և, հետևաբար, ավելի հասկանալի դառնան հասարակ քաղաքացիների համար»,- նկատել է նա:

Հայաստանում արտահերթ ընտրությունները տեղի են ունենալու շատ շուտով, քանի որ դրա համար բոլոր հիմքերը կան: Այդ մասին հունիսի 17-ին Երևանում տեղի ունեցած մամլո ասուլիսում հայտարարել է Հայ ազգային կոնգրեսի (ՀԱԿ) ներկայացուցիչ Վահագն Խաչատրյանը` չնշելով հնարավոր իշխանափոխության կոնկրետ ժամկետը: Ըստ նրա, Հայաստանում ցանկացած գործընթաց կարող է հանգեցնել իշխանափոխության, քանի որ երկրում չկա վստահություն իշխանության հանդեպ և գոյություն ունի շատ ծանր սոցիալական իրավիճակ:

«Եվրոպական ինտեգրացիա» հասարակական կազմակերպության նախագահ, փորձագետ Կարեն Բեքարյանը մամլո ասուլիսում հայտարարեց, որ Հայաստանի համար ղարաբաղյան կարգավորման բանակցություններում ամենակարևորը ԼՂՀ կարգավիճակի հարցն է և պաշտոնական Երևանը հստակ արտահայտել է իր այդ դիրքորոշումը: «Ադրբեջանական հանրության ընկալման մեջ արդեն ձևավորվել է այն ըմբռնումը, որ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցն է առանցքային հարցը»,-ասել է փոխձագետը: Անդրադառնալով Հայաստանի, Ադրբեջանի ու ՌԴ նախագահների եռակողմ հանդիպմանը` Բեքարյանը նշել է, որ այն հերթականը կլինի և լուրջ արդյունքներ ակնկալել հարկավոր չէ:

Նույն օրը ՌԴ նախագահ Դմիտրի Մեդվեդևը եռակողմ հանդիպում անցկացրեց Հայաստանի ու Ադրբեջանի նախագահներ Սերժ Սարգսյանի ու Իլհամ Ալիևի հետ: Երեք պետությունների ղեկավարները միասին մտան Կոստանտինյան պալատի դահլիճներից մեկը, որտեղ էլ ընթացավ հանդիպումը: «Սա արդեն մեր` երեքիս վեցերորդ հանդիպումն է, իսկ դա այնքան էլ քիչ չէ»,- հայտնել է ՌԴ նախագահը:

Հունիսի 16-ին կայացավ ՀՀՇ վարչության նիստը, որի ընթացքում ՀՀՇ վարչությունը լսեց ՀՀՇ վարչության նախագահ Արարատ Զուրաբյանի` ՀՀՇ նախագահի պաշտոնից հրաժարականի դիմումը: Արդյունքում կուսակցության վարչությունը որոշեց հարգել Արարատ Զուրաբյանի դիմումը և ընդունել նրա հրաժարականը: Արարատ Զուրաբյանը մնում է վարչության անդամ:

Բացի դրանից, նկատի ունենալով, որ վարչության նախորդ նիստում ընդունվել է նաև ՀՀՇ վարչության փոխնախագահ Խաչատուր Քոքոբելյանի դիմումը վարչության անդամությունից և փոխնախագահի պաշտոնից դուրս գալու մասին, մինչև առաջիկա համագումարը, համաձայն ՀՀՇ Կանոնադրության, վարչության աշխատանքների համակարգման պարտականությունը դնել վարչության գործադիր քարտուղար Վահագն Հայոցյանի վրա, հաղորդում է ՀՀՇ լրատվական ծառայությունը:

Հունիսի 18-ին Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության պատգամավոր Կարեն Ավագյանը հայտարարեց, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հանդիպումների հաջորդականությունն ինքնին խոսում է ղարաբաղյան հակամարտության բանակցային գործընթացում առաջընթացի մասին: Նրա խոսքերով, այդ հանդիպումների ընթացում հայկական կողմի դիրքորոշումներն ավելի հասկանալի են դառնում կողմերի համար, որի շուրջ էլ պետք է շարունակվեն բանակցությունները:

Նույն կուսակցության պատգամավոր Արտակ Զաքարյանը մեկնաբանեց Ադրբեջանի ռազմատենչ հայտարարությունները: «Ադրբեջանի ռազմատենչ հայտարարությունները դեռ չեն նշանակում, որ նա պատրաստ է պատերազմ հայտարարել: Չնայած դրան, մենք պետք է պատրաստ լինենք իրադարձությունների ցանկացած զարգացմանը: Չեմ կարծում, որ իրավիճակը տարածաշրջանում կարող է վատթարանալ կամ ապակայունանալ Իրանի նկատմամբ պատժամիջոցներ կիրառելու հետևանքով, և Ադրբեջանը, դրանից օգտվելով, գնա ռազմական արկածախնդրության, քանի որ տարածաշրջանն այդ դեպքում կգտնվի գերտերությունների սևեռուն ուշադրության տակ»,- ասել է Արտակ Զաքարյանը:

Սանկտ Պետերբուրգում կայացած Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հանդիպումը վկայում է այն մասին, որ Մինսկի խումբը իր համաձայնությունն է տվել սեպարատ ձևաչափով գործընթացներին, միայն առաջընթաց գրանցելու նպատակով: Այդ մասին մամլո ասուլիսում հայտարարել է քաղաքագետ Ալեքսանդր Մանասյանը: Ըստ նրա, Ադրբեջանի նախագահը ներկայացել էր այդ հանդիպմանն արտաքին ճնշման ներքո, ինչը նշանակում է, որ միջազգային հանրությունն այդքան հեշտ չի պատրաստվում հանդուրժել ղարաբաղյան խաղաղ գործընթացի վիժեցումը և հարցի տեղափոխումը ռազմական հռետորության դաշտ: «Այն, որ Ալիևը լքել է պետերբուրգյան համաժողովը, նշանակում է միայն այն, որ հանդիպման ժամանակ նրան փորձել են բերել բանակցությունների իրական հուն, ինչից նրա տրամադրությունը կտրուկ անկում է ապրել»,-ասել է նա:

Ղարաբաղյան հարցով բանակցային գործընթացը բարդ և երկարատև գործընթաց է, ուստի արագ լուծումներ սպասելը միամտություն է,-Երևանում կայացած մամլո ասուլիսի ժամանակ հայտարարել է քաղաքագետ Սերգեյ Մինասյանը` անդրադառնալով Սանկտ Պետերբուրգում տեղի ունեցած եռակողմ հանդիպմանը: Նա նշել է, որ Ռուսաստանի մասնակցությամբ տեղի ունեցած հանդիպման այս ձևաչափը ևս մեկ անգամ շեշտում է, որ Թուրքիայի ներգրավվածությունը ղարաբաղյան հարցում փակված է:

Ռուսաստանը, որպես Մինսկի խմբի համանախագահ երկիր, կարեւոր դեր է խաղում Ղարաբաղի հիմնախնդրի կարգավորման գործընթացում, հունիսի 17-ին Հայաստանի, Ռուսաստանի եւ Ադրբեջանի նախագահների Սանկտ Պետերբուրգում կայացած հանդիպումից հետո կայացած ճեպազրույցում հայտարարել է ՀՀ ԱԳ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը: «Դմիտրի Մեդվեդեւի նախաձեռնությամբ եւ ներկայությամբ արդեն վեցերորդ հանդիպումն է կայանում Հայաստանի եւ Ադրբեջանի նախագահների միջեւ: Այսօրվա եռակողմ հանդիպումը շարունակությունն էր նախորդ բանակցությունների»,-ասել է նա:

Ըստ ԱԳ նախարարի, վերջին ամիսների ընթացքում կողմերի միջեւ շփումներն ընթանում էին նախարարների մակարդակով` Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի միջնորդությամբ, որոնք լիովին աջակցվում էին մյուս համանախագահների` ԱՄՆ-ի եւ Ֆրանսիայի կողմից: Նախագահ Մեդվեդեւի ներգրավվածությամբ հանդիպումները հնարավորություն են ընձեռում մերձեցնելու կողմերի դիրքորոշումները, իսկ այն հարցերում, որոնց շուրջ պայմանավորվածություններ ձեռք չեն բերվում, կողմերը կարողանում են առավել հստակեցնել մոտեցումները, ինչը հնարավորություն է տալիս շարունակել բանակցությունները եւ շարժվել առաջ:

Նույն օրը Երևանի կենտրոնում` ֆիլհարմոնիայի համերգասրահի մոտ ընթացող գործադուլին մասնակցում էր 500 մարդ, այդ թվում նաև Հայաստանի ժողովրդական կուսակցության առաջնորդ Ստեփան Դեմիրճյանն ու «Նոր ժամանակներ» կուսակցության առաջնորդ Արամ Կարապետյանը: Հանրահավաքի մասնակիցները պահանջում էին ազատ արձակել քաղբանտարկյալներին: