Ինչի՞ մասին է զգուշացնում Վարդան Օսկանյանը Կազանում սպասվող հանդիպումից առաջ

PanARMENIAN.Net - Քանի որ ներկայիս իշխանության քաղաքական գործիչների և գործող ընդդիմության ներկայացուցիչների հայտարարությունների վրա ազդում են այս կամ այն բոլորիս հայտնի գործոնները, ապա այս պահին գոյություն ունեցող իրադրությունը ավելի լավ է ներկայացնել, վերլուծելով հայկական քաղաքական դաշտի անցյալի կարևորագույն դեմքերից մեկի հայտարարություններն ու մտքերը, ով բանակցային սեղանին այսօր դրված բազմաթիվ փաստաթղթերի ձևավորման ակունքներում է կանգնած եղել: Խոսելով ղարաբաղյան գործընթացի մասին «Ազատություն» ռադիոկայանին տված հարցազրույցում` Վարդան Օսկանյանը առաջին հերթին նշեց, որ ղարաբաղյան կարգավորման ողջ պատմության ընթացքում երբևէ չի եղել նման իրավիճակ, երբ բոլորը հայտարարեն, թե ամեն բան պատրաստ է կարգավորման հիմնական սկզբունքների նախագիծը ստորագրելու համար:

Կազանում հանդիպման մասին խոսակցությունները ավելի շատ նմանվում են սուրճի բաժակով գուշակությունների. ոմանք ասում են, որ նախագահները կստորագրեն ինչ-որ փաստաթուղթ, մյուսները, որ չեն ստորագրի, երրորդները պնդում են, որ Կազանում կամ կստորագրեն փաստաթուղթ, կամ չեն ստորագրի: Ամեն դեպքում, ադրբեջանական իշխանությունները իրենց փորձագետների և ԶԼՄ-ների միջոցով արդեն պատրաստում են ադրբեջանական հասարակությունը հնարավոր կտրուկ զարգացումներին ղարաբաղյան գործընթացում, այդ թվում` ինչ-որ փաստաթղթի ստորագրման: Բացառված չէ, որ հենց դրանով է պայմանավորված այն փաստը, որ Բաքվում շատ հանկարծակի «խիզախեցին» և «ամեն օր Արցախում պատերազմ սկսելու» մասին արդեն ծեծված հայտարարություններից բացի, սկսեցին արդեն սպառնալ անմիջապես Հայաստանին. նրանք սպառնում են Երևանին «ահավոր հետևանքներով», «պետականության կորստով» և «Հայաստանի կորստով»:

Իր հերթին Վարդան Օսկանյանը գտնում է, որ Հայաստանի նախագահը մինչեւ Կազան գնալը ինչ-որ մի բան անպայման հայ ժողովրդին պետք է ասի: Այստեղ հարկ ենք համարում մատնանշել, որ ղարբաղյան կարգավորման շուրջ, բանակցությունների մասնակիցները, այդ թվում նախարար եղած ժամանակ ինքը` Վարդան Օսկանյանը, որոշ սկզբունքների և կետերի վերաբերյալ միշտ լռել են: Միևնույն ժամանակ, բացառաված չէ, որ Օսկանյանի կոչը պայմանավորված է ժամանակների և իրավիճակի փոփոխությունով:

Անցյալի ու ներկայի միջև զուգահեռների անցկացումը այնքան էլ ճիշտ չէ առանց համաշխարհային մասշտաբի գործոնները հաշվի առնելու, որոնք ամենաուղիղ ձևով ազդում են ներքին սոցիալական, տնտեսական և, ինչու չէ, քաղաքական իրավիճակի վրա: Նման համեմատությունը Հայաստանում բարդանում է նաև ժամանակաշրջանների տարբերությունից ելնելով. պատերազմը Ղարաբաղում Լևոն Տեր-Պետրոսյանի ժամանակ, հետպատերազմյա սրընթաց զարգացումը Ռոբերտ Քոչարյանի օրոք և Հայաստանի վրա մեծ ազդեցություն ունեցող համաշխարհային բարդ քաղաքական և տնտեսական զարգացումները այսօր:

Այնուամենայնիվ, Օսկանյանը զուգահեռ է անցկանում տարբեր շրջանների միջև և գտնում է, որ Հայաստանի դիրքերը ղարաբաղյան գործընթացում վերջին չորս տարիներին բավական թուլացել են. որովհետեւ « վատ է կառավարվում երկիրը, մենք ծանր վիճակում ենք, որովհետեւ սխալ քաղաքականություն է վարվում, որովհետեւ դեռեւս չենք կարողանում արմատական, հիմնարար փոփոխություններ կատարել մեր երկրում, որովհետեւ ժողովրդավար պետություն չենք, որովհետեւ կա քաղաքական մոնոպոլիա` ա'յ դրանք են մեր խնդիրները, դրանք պետք է լուծել»:

Երկրի ներքին վիճակը խառնել արտաքին քաղաքական իրադարձությունների հետ նման կարևոր հանդիպումից առաջ, բավական տարօրինակ քայլ է նման փորձառու քաղաքական գործչի կողմից, ինչպիսին Վարդան Օսկանյանն է: Հնարավոր է, որ նրա հայտարարությունը պայմանավորված է որոշ քաղաքական ամբիցիաներով, համենայն դեպս, ադրբեջանական ԶԼՄ-ներին այդ հայտարարությունը շատ է «ուրախացրել»:

Վերադառնալով Ղաբաղի հարցին… Կազանում փաստաթղթի հանարավոր ստորագրման մասին խոսակցությունները ակտիվացան ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրների ղեկավարների Դովիլում արված հայտարարությունից հետո մայիսի 26-ին: ՌԴ, ԱՄՆ և Ֆրանսիայի նախագահներ Դմիտրի Մեդվեդևը, Բարաք Օբաման և Նիկոլյա Սարկոզին Հայաստանի և Ադրբեջանի նախագահներին կոչ են արել «քաղաքական կամք դրսևորել և հունիսին կայանալիք հայ-ադրբեջանական գագաթաժողովի ընթացքում ավարտել (Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման) հիմնարար սկզբունքների շուրջ աշխատանքները»: Հետագա երկարաձգումը միայն հարցականի տակ կդնի կողմերի հավատարմությունը պայմանավորվածությունների ձեռքբերմանը»,- ասվում է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի երեք համանախագահ երկրների նախագահների համատեղ հայտարարության մեջ, որն ընդունվել է ֆրանսիական Դովիլ քաղաքում ընթացող «Մեծ ութնյակի» գագաթաժողովի ժամանակ:

Ավելին, Ղարաբաղի հարցում դիրքերի մերձեցման մասին բավական հաճախակի են խոսում Մոսկավում, որը շատ մեծ սպասելիքներ ունի այս հանդիպումից: Մասնավորապես Ռուսաստանի ԱԳՆ-ում հայտարարել են, որ Կազանում կայանալիք Հայաստանի, Ռուսաստանի և Ադրբեջանի նախագահների հանդիպմանը Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման հիմքերի նախագծի վերաբերյալ որոշում կընդունվի: Ռուսաստանի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Ալեքսանդր Լուկաշևիչի խոսքով, ձեռք բերված պայմանավորվածությունների համաձայն առաջիկա գագաթաժողովում ենթադրվում է դիտարկել ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման այսպես կոչված հիմնարար սկզբունքների մասին ամբողջական նախագիծը: Իսկ Վարդան Օսկանյան հատուկ նշում է, որ նրան չեն զարմացնի որևէ զարգացումներ, որևէ անակնկալներ ղարաբաղյան գործընթացում:

Անակնկալները հնարավոր են: Օրինակ, այդ առեղծվածային «դիրքերի մերձեցման» մասին հայտարարվել է նաև Մոսկվայում հունիսի 11-ին կայացած Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի ԱԳՆ ղեկավարների աշխատանքային հանդիպումից հետո, «որի ընթացքում հնարավոր եղավ մերձեցնել դիրքերը ղարաբաղյան կարգավորման Հիմնական սկզբունքներում առկա մի շարք կարևոր հարցերով: Այդ փաստաթղթի նախագիծը կքննարկվի հերթական երեքկողմանի գագաթաժողովին հունիսի վերջում»:

Անակնկալներ հնարավոր են կողմնակի դիտորդների համար, սակայն ոչ Վարդան Օսկանյանի, ով անմիջականորեն աշխատել է Հիմանական կամ Մադրիդյան սկզբունքների հետ, որոնք ներկայացվել են Երևանին ու Բաքվին 2007 թվականին, Վարդան Օսկանյանի նախարարության օրորք: Անգամ որոշակի փոփոխություններից հետո այդ սկզբունքները ըստ էության չեն կարող արմատապես փոփոխված լինեն. Հիմնական սկզբունքներն այդպես էլ մնացել են հիմնական:

Ամփոփելով վերը ասվածը` կարելի է նկատել, որ տարիներ ձգվող լռության կամ դեկլարատիվ հայտարարությունների ֆոնի վրա, Վարդան Օսկանյանի այս խոսքերը դարձան միակ լուրջ կարծիքը ղարաբաղյան կարգավորման գործընթացում այսօրվա իրադրության մասին: Կարծիքը հնչում է իբրև զգուշացում, որ Կազանում Հայաստանը կարող է կորցնել ավելին, քան ձեռք բերել: Հուսանք, որ նրա այս ելույթը պայմանավորված է զուտ քաղաքական ամբիցիաներով: Համենայն դեպս, ամեն բան պարզ կդառնա հունիսի 25-ից հետո: