99. Ցեղասպանության տարելիցին նվիրված ֆիլմի ցուցադրություն, բեմադրություն, ջահերով երթ, մոմավառություն ու ցույց

99. Ցեղասպանության տարելիցին նվիրված ֆիլմի ցուցադրություն, բեմադրություն, ջահերով երթ, մոմավառություն ու ցույց

PanARMENIAN.Net - Լոս Անջելեսում կներկայացվի Հայոց ցեղասպանության 99-րդ տարելիցին նվիրված «Լռության հարցում կեղծիք, արդարությունը ցնցվում է» խորագրով բեմադրությունը: Արդեն 6-րդ տարին է արվեստագետները, հայ համայնքը և մարդու իրավունքների պաշտպանության կազմակերպությունները հավաքվում են միասին հարգանքի տուրք մատուցելու անցյալին և հայտարարություն անելու ի լուր աշխարհի հայ ժողովրդի ոգու տոկունության մասին:

«Սիրիայի հայկական Քեսաբ բնակավայրում տեղի ունեցող վերջին իրադարձություններից բոլոր հայերը, և աշխարհի ազնիվ մարդիկ շատ անհանգստացած են: Իսկ Հայոց ցեղասպանության՝ 99 տարի շարունակ ժխտելն ընդգծում է, թե որքան կարևոր է այսօր այն ճանաչելը: Թուրքիայի վարչապետ Էրդողանն աշխարհին ևս մեկ անգամ ցույց տվեց, որ ավելի լավ է ամեն ինչ քողարկել, քան դեմ առ դեմ կանգնել անցյալի հետևանքներին, ուստի սոցիալական ԶԼՄ-ներն անհասանելի դարձնելով` փորձում է ծածկել ճշմարտությունը»,- նշել է ուդահար Անդրյու Կզիրյան, «Ասբարեզին» հղումով գրում է Panorama.am-ը:

Ցեղասպանության 99-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումների շարքում ապրիլի 23-ին Մասաչուսեթսի Ուորքեսթեր (Worcester) հանրային գրադարանում կցուցադրվի «Լռության սպիերը» վավերագրական ֆիլմը: Փաստագրական ֆիլմում ներկայացվում է, թե ինչպես են հայրն ու դուստր մեկ դար լռություն ու ժխտողականությունն սահմանն անցել իրենց ընտանիքի ողբերգական անցյալի հետ հաշտվելու համար: Ֆիլմը բացահայտում է ժամանակակից հայերի վրա ցեղասպանության ազդցությունը և այն հալածանքների ուղին, որի միջով հայ ժողովրդը շարունակվում է անցնել առ այսօր:

Հայոց ցեղասպանության ժխտումը և անտեղյակությունն են ստիպել Գլասթերի 63-ամյա բնակիչ Նուբար Ալեքսանյանին և նրա 25-ամյա դուստր Էբին վավերագրական ֆիլմ նկարահանել, որը պատմում է Հայոց ցեղասպանության հետ Ալեքսանյանների ընտանիքի կապի և անձնական ողբերգության մասին: Հարյուր տարի և երեք սերունդ լռությունից հետո 63 -ամյա Նուբար Ալեքսանյանը և Էբին սկսել են ուսումնասիրել և նախապատրաստվել ճանապարհորդությանը դեպի իրենց պատմական հայրենիք:

Առաջիկա մի քանի օրերի ընթացքում Հայոց ցեղասպանության հիշատակի արարողություններ տեղի կունենան Գլենդելում: Շաբաթվա կարևոր միջոցառումը կլինի Ալեքս թատրոնում, որի ժամանակ տեղացի ուսանողների կողմից կբեմադրվի հայկական ավանդական պարեր և երգեր, հիմնական զեկուցողը կլինի ինժեներ Մաուրիս Միսաք Քելեչյանը (Maurice Missack Kelechian), ում գիտական հետազոտությունների շնորհիվ բացահայտվել են Բեյրութ -Լիբանանի մոտ Անթուրայի հայկական որբանոցում հայ երեխաների հանդեպ ցուցաբերվող դաժանությունների մասին փաստերը:Գլենդելում հայկական ակումբները, ավագ դպորցները նույնպես կհիշատակեն Հայոց ցեղասպանության 99-րդ տարելիցը, կլինեն նաև մոմավառության արարողություններ:

Փասադենայում հայկական համայնքը նույնպես հիշատակի արարողություն է կազմակերպելու, իսկ Լոս Անջելեսում էլ Թուրքիայի հյուպատոսության առջև բողոքի ակցիա կանցկացվի:

Վերադառնանք Երևան. Հայոց ցեղասպանության 99-րդ տարելիցի կապակցությամբ ՀՅԴ Հայաստանի Երիտասարդական միությունը և «Նիկոլ Աղբալյան» ուսանողական միությունը ապրիլի 23-ին կազմակերպելու են ջահերով ավանդական երթը, որը կմեկնարկի Ազատության հրապարակից ժամը 19:30-ին:Երթի մասնակիցները նաև նամակ են հանձնելու ՀՀ նախագահին` պահանջելով ետ կանչել Հայաստանի Հանրապետության ստորագրությունը 2009 թվականի հայ-թուրքական արձանագրություններից:

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը:

Հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման մասին Արձանագրություններ

Հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման մասին Արձանագրությունները ստորագրվել են 2009թ. հոկտեմբերի 10-ին Ցյուրիխում: Արձանագրությունները ստորագրել են Հայաստանի եւ Թուրքիայի ԱԳ նախարարներ Էդվարդ Նալբանդյանը եւ Ահմեդ Դավութօղլուն` Ֆրանսիայի, ԱՄՆ-ի, ՌԴ-ի եւ Շվեյցարիայի ԱԳՆ ղեկավարների ներկայությամբ: Շվեյցարիան որպես միջնորդ է հանդես գալիս հայ-թուրքական բանակցություններում 2007թ. ի վեր: Ըստ փաստաթղթերի, երկրների միջեւ պետք է հաստատվեն դիվանագիտական հարաբերություններ եւ պետք է բացվի 1993թ. ի վեր փակ հայ-թուրքական սահմանը: Հունվարի 12-ին Հայաստանի Սահմանադրական դատարանն Արձանագրությունները Հայաստանի Սահմանադրությանը համապատասխան ճանաչեց: ՍԴ որոշման մեջ Արձանագրությունների վերաբերյալ ոչ մի նախապայմաններ չկան, քանի որ դա հակասում է վճռի կայացման սահմանված կանոնին: ՍԴ որոշման համաձայն Հայ-թուրքական արձանագրությունները համապատասխանում են ՀՀ Սահմանադրությանն ու Հայաստանի Անկախության մասին հռչակագրին:

 Ուշագրավ
Որպես օրինակ մատնանշում են 2023–ի սեպտեմբերի 19-ին Երևանում կազմակերպված բողոքի ակցիայի իրադարձությունները
Հանդիպումը տեղի կունենա, եթե Հայաստանը ևս տա իր համաձայնությունը
Այս գերեզմանատանն են ամփոփված այնպիսի նշանավոր հայերի մարմինները, ինչպիսինք են Վիլյամ Սարոյանն ու Սողոմոն Թեհլերյանը
«Կշարունակենք այն վնասի հատուցման ուղիների քննարկումը, որը հասցնում է այդ աննախադեպ ճնշումը»,–ասել է նա
---