ՀԱՊԿ-ն ունակ է պատասխանել ՆԱՏՕ-ի գործողություններին, բայց վերջինիս թշնամի չի համարում

ՀԱՊԿ-ն ունակ է պատասխանել ՆԱՏՕ-ի գործողություններին, բայց վերջինիս թշնամի չի համարում

PanARMENIAN.Net - Ուկրաինայի և Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունները կարող են հանգուցալուծվել միայն խաղաղ քաղաքական ճանապարհով, հայտարարել է ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Նիկոլայ Բորդյուժան «Վեստի 24» հեռուստաալիքին տված հարցազրույցում: «Այսօր այլընտրանք չկա հակամարտությունների խաղաղ կարգավորմանը: Դա վերաբերում է ոչ միայն Ուկրաինային, այլ, նաև Լեռնային Ղարաբաղին»,-ասել է Բորդյուժան:

Նա նշել է, որ ՀԱՊԿ ղեկավարության դիրքորոշումն այն է, որ Ուկրաինայում առաջացած հիմնախնդիրը չունի ռազմական լուծում: «Խաղաղ համաձայնագիր է պետք, պետք են խնդիրների լուծման քաղաքական ձևեր: Ես կողմ եմ, որ բոլոր այդ հակամարտությունները լուծվեն միայն քաղաքական ճանապարհով»,-ասել է Բորդյուժան:

ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարը նշել է նաև, որ Կազմակերպության անդամ պետությունները ստեղծելու են անվտանգության համակարգ, որն ունակ է պատասխանելու ՆԱՏՕ-ի գործողություններին, սակայն ՆԱՏՕ-ին թշնամի չի համարում:

«Մենք չպետք է պատասխանենք սադրիչ գործողություններին, սակայն պետք է ստեղծենք անվտանգության այնպիսի համակարգ, որը կկարողանա պաշտպանել մեզ ցանկացած չմտածված արկածախնդրությունից, այդ թվում ՆԱՏՕ-ի»,-ասել է Բորդյուժան՝ պատասխանելով այն հարցին, թե ինչպես է ՀԱՊԿ արձագանքելու Դաշինքի ներկայության ընդլայնմանը կազմակերպության սահմանների մոտ: ՆԱՏՕ-ի որոշումը ՌԴ սահմանների մոտ ռազմական խմբավորումների ավելացման մասին, այդ թվում ռազմական ավիացիայի, Բորդյուժան հակաարդյունավետ քայլ է համարել:

«Սրանք ահաբեկմա՞ն գործողություններ են: Բայց դրանք ոչ մի արդյունք չեն տալիս»,-ասել է նա: ՀԱՊԿ-ը չի ենթադրում ռազմական հակամարտության հնարավորություն ՆԱՏՕ-ի հետ: «Մինչև վերջերս ՆԱՏՕ-ն մեր կողմից ընկալվում էր որպես գործընկեր»,-ասել է Բորդյուժան:

«Ուկրաինան ցույց տվեց, թե ինչու կյանքի չկոչվեցին ՀԱՊԿ-ՆԱՏՕ ձևաչափի շփումներն ու գործակցությունը: Այլ էին քաղաքական պատճառները: Այնպես էր պետք անել, որ Ռուսաստանի հարևանությամբ լարվածության օջախ հայտնվեր: Եվ այստեղ ՆԱՏՕ-ի անդամ պետությունները վերջին դերը չխաղացին»,-հայտարարել է Բորդյուժան:

Դեկտեմբերի 18-ին Ուկրաինայի նախագահ Պյոտր Պորոշենկոն օրենք ներկայացրեց Գերագույն ռադայի քննարկմանը երկրի արտադաշինքային կարգավիճակից հրաժարվելու մասին: Արդեն դեկտեմբերի 23-ին խորհրդարանը հավանություն տվեց առաջարկին: Հիմնավորման մեջ ասվում էր, որ «դա թույլ կտա ինքնիշխանության ապահովման, տարածքային ամբողջականության ու անկախության պաշտպանության լրացուցիչ մեխանիզմներ ստեղծել»:

«Արտադաշինքային կարգավիճակից հրաժարվելու մասին Ուկրաինայի խորհրդարանի որոշումը չի սպառնում ՌԴ անվտանգությանը, քանի որ դա քաղաքական որոշում է, սակայն եթե այն հետագայում ռազմական իմաստ ստանա (անդամակցում ՆԱՏՕ-ին), ապա մենք համարժեք կգործենք: Այդ դեպքում ՆԱՏՕ-ի հետ ամբողջական խզում կլինի, որը վերականգնել հնարավոր չի լինի»,-ասել է Անտոնովը:

Դեռ նոյեմբերին Բորդյուժան հայտարարեց, որ ՀԱՊԿ-ը դադարեցրել է ՆԱՏՕ-ի հետ երկխոսություն հաստատելու ջանքերը՝ «Դաշինքի ապակառուցողական և թշնամական գործողությունների» պատճառով:

«Հաշվի առնելով ապակառուցողական ու հաճախ թշնամական գործողությունները ՆԱՏՕ-ի կողմից Ռուսաստանի ու ՀԱՊԿ դեմ… դադարեցվում են ՆԱՏՕ-ի հետ երկխոսություն հաստատելու ջանքերը»,-հայտարարել է նա՝ ելույթ ունենալով ՀԱՊԿ խորհրդարանական վեհաժողովում:

Գլխավոր քարտուղարը նշել է, որ կազմակերպությունը զարգացնելու է հետագա գործակցությունը ԵԱՀԿ հետ, ամրապնդելու է գործակցությունը ՇՀԿ հետ ու կապեր է հաստատելու Լատինական Ամերիկայի երկրների ու Իրանի հետ»:

Հունիսին Բորդյուժան հայտարարեց, որ ՀԱՊԿ ԱԳ նախարարների խորհուրդը անհրաժեշտ է համարել դադարեցնել ՆԱՏՕ-ի հետ երկխոսության հաստատման փորձերը:

Ավելի ուշ ՀՀ ԱԳ փոխնախարար Շավարշ Քոչարյանը նշեց, որ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի հայտարարությունը չի վերաբերում կազմակերպության անդամ երկրներին: Ըստ նրա, Բորդյուժայի խոսքերը վերաբերվում են միայն ՀԱՊԿ-ՆԱՏՕ ձևաչափին: «Բորդյուժայի հայտարարությունը վերաբերվում է կոնկրետ երկու կազմակերպությունների հարաբերություններին, ոլ թե անդամ երկրներից որևէ մեկի հարաբերություններին ՆԱՏՕ-ի հետ»,-ասել էր Շավարշ Քոչարյանը:

ՀԱՊԿ

Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությունը (ՀԱՊԿ) ռազմաքաղաքական դաշինք է, որը ստեղծել են ԱՊՀ պետությունները Հավաքական անվտանգության մասին պայմանագրի հիման վրա, որը ստորագրվել է 1992թ. մայիսի 15-ին: Պայմանագիրը մեխանիկորեն երկարացվում է յուրաքանչյուր հինգ տարին մեկ:

ՀԱՊԿ-ի անդամ են Հայաստանը, Բելառուսը, Ղրղզստանը, Ղազախստանը, Տաջիկստանը եւ Ռուսաստանը: Ըստ պայմանագրի մասնակից պետությունները ապահովում են իրենց անվտանգությունը հավաքական հիմքի վրա: Մասնակից պետություններից մեկի կամ մի քանիսի անվտանգության, տարածքային ամբողջականության եւ ինքնիշխանությանը սպառնալիքի առաջացման դեպքում, կամ միջազգային խաղաղությանն ու անվտանգությանը սպառնալիքի դեպքոի, մասնակից պետությունները անհապաղ գործի կդնեն համատեղ խորհրդակցությունների մեխանիզմը` դիրքրոշումները համակարգելու եւ առաջացած սպառնալիքի վերացման նպատակով:

Կազմակերպության բարձրագույն մարմինը Հավաքական անվտանգության խորհուրդն է` ՀԱԽ:
Կազմակերպության գլխավոր քարտուղարը բարձրագույն վարչական պաշտոնյան է կազմակերպությունում, որը ղեկավարում է քարտուղարությունը: Նա նշանակվում է ՀԱԽ-ի որոշմամբ անդամ պետությունների քաղաքացիների թվից եւ հաշվետու է Խորհրդին: Ներկայուսմ կազմակերպության գլխավոր քարտուղարը Նիկոլայ Բորդյուժան է:

ՀԱՊԿ-ի միավորված շտաբը մշտապես գործող աշխատանքային մարմին է, որը պատասխանատու է առաջարկությունների նախապատրաստման եւ ՀԱՊԿ ռազմական բաղադրիչի առումով որոշումների իրագործման համար:

ՀԱՊԿ շրջանակում 2001թ. ստեղծվեցին Արագ արձագանքման հավաքական ուժերը: Ուժերը բաղկացած են 10 գումարտակներից` երեքական ՌԴ-ից եւ Տաջիկստանից, երկուական` Ղազախստանից ու Ղրղզստանից: Հավաքական ուժերի ընդհանուր քանակը շուրջ 4 հազար է: Ավիացիոն բաղադրիչը (10 ինքնաթիռ ու 14 ուղղաթիռ) գտնվում է Ղրղզստանի ռուսական ռազմական ավիակայանում:

Լայնամասշտաբ ռազմական հակամարտության դեպքում ՀԱՊԿ անդամ պետությունները պարտավոր կլինեն ներկայացնել իրենց զորամասերը կամ բոլոր իրենց զինված ուժերը հարձակումը ետ մղելու համար:

2004թ. դեկտեմբերի 2-ին ՄԱԿ-ի Գլխավոր վեհաժողովը բանաձեւ է ընդունել ՀԱՊԿ-ին ՄԱԿ-ի ԳՎ-ում դիտորդի կարգավիճակ շնորհելու մասին:

2009թ. փետրվարի 4-ին Մոսկվայում ՀԱՊԿ երկրների առաջնորդները հավանություն տվեցին Արագ արձագանքման հավաքական ուժերի ստեղծմանը: Ըստ փաստաթղթի, ԱԱՀՈւ-ն կկիրառվի ռազմական ագրեսիայի ետ մղման, միջազգային ահաբեկչության եւ ծայրահեղականության, անդրազգային կազմակերպված հանցավորության դեմ պայքարի, ինչպես նաեւ արտակարգ իրավիճակների հետեւանքների վերացման համար:

2009թ. ապրիլի 3-ին ՀԱՊԿ քարտուղարության ներկայացուցիչը հայտարարեց, որ Իրանը հեռանկարում եւս կարող է ստանալ դիտորդի կարգավիճակ ՀԱՊԿ-ում:

 Ուշագրավ
Որպես օրինակ մատնանշում են 2023–ի սեպտեմբերի 19-ին Երևանում կազմակերպված բողոքի ակցիայի իրադարձությունները
Հանդիպումը տեղի կունենա, եթե Հայաստանը ևս տա իր համաձայնությունը
---