Ամերիկացի պրոֆեսորը Ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված վեպ է գրել

20 հոկտեմբերի 2015 - 17:55 AMT

PanARMENIAN.Net - ԱՄՆ Քլիվլենդի պետական համալսարանի նախկին գրականության պրոֆեսոր ծագումով հրեա Դանիել Մելնիկի վերջին վեպը` «Հացենին», նկարագրում է մի քանի տասնամյակ ու սերունդներ ընդգրկող ամերիկահայ ընտանիքի պատմությունը: Թեև գրքի իրադարձությունները սկսվում են 1972-ին Կալիֆորնիայում, հեղինակը արագորեն տեղափոխվում է հետ՝ դեպի 1915-ի Օսմանյան կայսրություն:

Արմեն Արարատը գրքի գլխավոր հերոսն է: Նրա կյանքի շուրջ է կառուցված վեպի առանցքը: Երիտասարդ տարիքում նա ականատես է լինում, թե ինչպես են քսան հայ տղամարդ կախաղան հանվում թուրք ոստիկանների և ժանդարմների հսկողության կողմից: Ապա իրադարձությունները 10 տարով առաջ են տեղափոխվում դեպի Բերկլի՝ Կալիֆորնիա, որտեղ Արմենը ուսանող է և ապրում է տիկին Հակոբյանի` հայ տանտիրուհու հետ: Վերջինիս ամուսինը այն քսան տղամարդկանցից էր, որոնք կախաղան էին հանվել:

71-ամյա Մելնիկը «Հացենին» գրել է իր ընտանիքի, ինչպես նաև հայ համայնքի ներկայացուցիչների պատմությունների հիման վրա, որոնց նա հանդիպել է կնոջ` Ջենեթ (Արաքս) Մելնիկի միջոցով, Cleveland.com-ին հղումով գրում է ArmenianGenocide100.org-ը:

«Հայերը ցրված ազգի փխրուն կարգավիճակ ունեն: Հարյուրավոր մարդիկ վերաբնակեցվեցին այնպիսի տեղերում, որոնք նույնիսկ մտքովդ չէին անցնի, օրինակ Ֆրեզնոյում, – ասում է Մելնիկը՝ նկատի ունենալով կնոջ ծննդավայրը: – Սակայն Ֆրեզնոն ուներ այն հողի առանձնահատկությունները, որը նրանք հետևում էին թողել»: Կենտրոնական Կալիֆորնիան հատկապես ձգում էր հայ հողագործներին իր՝ գրեթե միջերկրածովյան հողի և եղանակի շնորհիվ:

Արմենը գրում է` «Գաղթի ժամանակ ես չեմ կարող մոռանալ»: Ամերիկան այն վայրն էր, որտեղ նա գաղթել էր, սակայն այն նաև նրա ապագա կնոջ՝ Արտեմիսի տունն էր: Երիտասարդ տարիքում Քոնեկթիքուտում ծնված ամերիկահայ աղջիկը երազում էր ամուսնանալ մեկի հետ, ով ԱՄՆ-ում ծնված կլիներ: Նա ցանկանում էր ազատվել 1915-ի ուրվականից:

«Հացենին» պարզապես պատմական կամ քաղաքական վեպ չէ: «Թեև պատմության ամբողջ ընթացքում պատմական իրադարձություններ ու քաղաքական թեմաներ են շոշափվում, ինձ առավել հետաքրքում է, թե ինչպես են մարդիկ դիմակայում լայնածավալ իրադարձություններին», – ասում է Մելնիկը:

Մելնիկը գիրքը հրատարակել է Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի առթիվ՝ ընդգծելու համար հիշողությունն ու պատմությունը:

Հղումներ թեմայով.

Քլիվլենդցի հեղինակը Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված վեպ է գրել. ArmenianGenocide100.org

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը: