Բեռլինում տեղի կունենա «Հայ ազգային ժողովրդավարական շարժումը եւ 1915 թ. Ցեղասպանությունը» գրքի շնորհանդեսը

12 փետրվարի 2010 - 17:41 AMT

PanARMENIAN.Net -
Փետրվարի 12-ին Բեռլինում տեղի կունենա Ռեջեփ Մարաշլիի «Հայ ազգային ժողովրդավարական շարժումը եւ 1915 թ. Ցեղասպանությունը» գրքի շնորհանդեսը, որը գրվել է թուրքերեն:

Շնորհանդեսի կազմակերպիչներն էին` «Քրդական բարեգործական-մշակութային միությունը» (Komkar Berlin), Allmende մշակույթի եւ միգրացիոն քաղաքականության տունը, ինչպես նաեւ «Ընդդեմ ցեղասպանության - հանուն ժողովուրդների փոխըմբռնման» աշխատանքային խումբը:

Շնորհանդեսին զեկույցով հանդես կգա գրքի հեղինակը, որի զեկույցի թեման է` «Ինչպես ստեղծվեց իմ գիրքը», իսկ Freie Universitaet Berlin-ի դասախոս Ժիրայր Քոչարյանը զեկուցում կկարդա «Ճշմարտության վերակառուցումը» թեմայով: Շնորհանդեսի ընթացքում Dendar խմբի կատարմամբ կհնչեն հայերեն եւ զազակի լեզուներով երգեր:

«Հայ ազգային ժողովրդավարական շարժումը եւ 1915 թ. Ցեղասպանությունը» գրքում հեղինակը մանրամասնորեն պատմում է հայ ազգային շարժման զարգացման, 1915 թ. Հայոց ցեղասպանության մասին: Հեղինակը հանգամանորեն ուսումնասիրել է Ցեղասպանությանը վերաբերող թուրքական պաշտոնական պատմագիտությունը` զուգորդելով Հայկական հարցի հետ:

Բեռլինի հայկական համայնքի եկեղեցական եւ մշակութային պաշտոնական կայքէջը հաղորդում է, որ գրքն ավարտելուց հետո, զինվորական հեղաշրջման արդյունքում Ռեջեփ Մարաշլին 1980 թ.-ից գտնվում է ազատազրկման մեջ: Չնայած թուրքական բանտի վատ պայմաններին, որտեղ ամեն կերպ խոչընդոտում են տեղեկատվություն ձեռք բերելուն, Ռեջեփ Մարաշլին կարողացել է 15 տարի հետո իր աշխատանքն ավարտել: Ներկայում արդեն գիրքը թարգմանված է թուրքերենից գերմաներեն:

Ռ. Մարաշլին 17 տարի գտնվել է Դիարբեքիրի բանտում` քաղաքական ակտիվության համար: Ավելի ուշ նա հիմնել է Komal հրատարակչությունը, որտեղ հրատարակվել են քրդերի եւ ժամանակակից Թուրքիայի պատմության մասին գրքեր: Այդ գրքերի մեծ մասի հրատարակությունը թուրքական կառավարությունը արգելել էր, իսկ հրատարակչությունը փակել:

Ռեջեփ Մարաշլին քրդական ընդդիմության խորհրդանիշներից մեկն է դարձել: Նա 1999 թ.-ից բնակվում է Գերմանիայում:

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը:

Զազակի

Զազակին իրանյան հյուսիսարեւմտյան լեզվախմբին է պատկանում: Տարածված է Թուրքիայում` արեւելյան Անատոլիայում: Զազակի լեզուն կրողներն իրենց համարում են քուրդ: