Լորդերի պալատը քննարկում է Հայոց ցեղասպանության հարցը

30 մարտի 2010 - 13:06 AMT

PanARMENIAN.Net - Մարտի 29-ին Մեծ Բրիտանիայի Լորդերի պալատում սկսվել են 1915-1917թթ. Հայաստանում տեղի ունեցած իրադարձությունների քննարկումները, որոնք որակվում են որպես «Ցեղասպանություն»: Լսումների նախաձեռնողն անկախ պատգամավոր, բարոնուհի Քերոլայն Քոկսն է: Նա թագուհու կառավարությանը հայցադիմում էր հղել այն մասին, թե պատրաստվում է արդյոք նա Ցեղասպանություն ճանաչել 1915-1917թթ. Հայստանում տեղի ունեցած կոտորածները:

Բանավեճերի ընթացում Քերոլայն Քոկսը հիշեցրել է, որ Թուրքիայի կառավարությունը մինչեւ հիմա ժխտում է Օսմանյան կայսրությունում իրագործված Հայոց ցեղասպանության փաստը եւ հանդես է գալիս միջազգային հանրության կողմից նրա ճանաչման դեմ: «Ճշմարտությունը լռության մատնելը հստակ վկայում է այն մասին, որ Ցեղասպանություն եղել է: 1915-ի դեպքերը չեն մոռացվելու մարդկության կողմից. սպանվել է մի ամբողջ աղգ, այդ թվում` կանայք եւ երախաներ: 1915-ի գարնանը հայերն արտաքսվել են, տղամարդիկ` սպանվել: Ցեղասպանության ժխտման հետեւանքները հանգեցնում են անպատժելիության, իսկ մերժման քաղաքականությունը սպառնում է ողջ աշխարհին»,- ասել է բարոնուհին:

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը: