Գեղամ Խալաթյան. “Մեծ եղեռն տերմինը նշանակում է Հայոց ցեղասպանություն, որն իրականացվել է Օսմանյան կայսրությունում` 1915-23 թթ.”

Գեղամ Խալաթյան. “Մեծ եղեռն տերմինը նշանակում է Հայոց ցեղասպանություն, որն իրականացվել է Օսմանյան կայսրությունում` 1915-23 թթ.”

PanARMENIAN.Net - “Ես հայ եմ, բայց ինձ խաբված չեմ համարում, որովհետև, իմ կարծիքով, ապրիլի 24-ին Բարաք Օբամայի ուղերձում արտահայտված էր այն ամենը, ինչ նա խոստացել էր նախընտրական շրջանում: Օբամայի ուղերձը քաղաքական փաստաթուղթ է և ունի բարոյական, այլ ոչ իրավական նշանակություն”, - հայտարարել է Ռուսաստանի հայերի միության փոխնախագահ Գեղամ Խալաթյանը: Նրա կարծիքով, Օսմանյան կայսրությունում հայերի հետ տեղի ունեցածին մեկ մարդու տված գնահատականը, երբեք իրավական հետևանք չի կարող ունենալ, նույնիսկ եթե նա ԱՄՆ նախագահն է, և անկախ այն բանից, թե նա ի՞նչ լեզվով է այդ գնահատականը տալիս: Ուղերձը ոչ օրենքի ուժ ունի, ոչ էլ պարտավորեցնող բնույթի որևէ չափորոշիչ ակտ է:

Նա նաև նշել է, թե անհնար է պատկերացնել, որ աշխարհը առաջնորդող երկրի նախագահը, որի տրամադրության ներքո են փորձագետների և օգնականների մի ամբողջ բանակ, կարող է պարզապես բացթողում անել և “ցեղասպանություն” բառը գրելու ցանկություն չունենալով` գրել դրա համարժեքը` հասու չլինելով բառի նշանակությանը: “Այդպիսի ենթադրություն անել չի կարելի նաև այն պատճառով, որ այն ժամանակների իրադարձությունների ողջ գործընթացը նրա ուղերձում միանշանակ նկարագրված է որպես ցեղասպանություն: Այդ պատճառով “Մեծ եղեռն” տերմինն այդ համատեքստում, որը համարժեք արտահայտությունն է ցեղասպանություն բառի, միանգամայն բնական է: Եվ ամենակարևորը. ակնհայտ էր, որ Բարաք Օբաման, որպեսզի իր դիրքորոշման վերաբերյալ տարբեր մեկնաբանությունների առիթ չտա, մի քանի անգամ կրկնում էր, որ իր հայացքներն ու գնահատականներն այդ հարցում մնացել են անփոփոխ: Դա միանգամայն հստակորեն ցույց է տալիս, որ նա նախագահ դառնալով, նույն դիրքորոշումն ունի, ինչ որ նախընտրական ժամանակաշրջանում, երբ արտահայտվում էր անգլերեն տերմիններով: Ասվածից հետևում է, որ մենք բոլոր հիմքերն ունենք հաստատելու, որ Մ.Նահանգների նախագահը միևնույն աստիճանին է կանգնած այն երկրների, կառույցների և գործիչների հետ, որոնք ընդունում են 1915-23 թթ. Օսմանյան կայսրությունում իրականացված Մեծ եղեռնի` Հայոց ցեղասպանության փաստը և դատապարտում է դրա կազմակերպիչներին”, - գտնում է ՌՀՄ փոխնախագահը: Գեղամ Խալաթյանը հայտարարել է, որ աշնանը ԱՄՆ Կոնգրեսում հարցի քննարկումներն ու նախագահի վարչակազմի դիրքորոշումն այդ ընթացքում ցույց կտան, թե բարոյականությունն ինչ ազդեցություն ունի ԱՄՆ իշխանությունների օրինաստեղծ գործունեության վրա: “Ամեն դեպքում, Մեծ եղեռնի հետևանքները վերացնելու և այդ հարցում արդարության հասնելու հարցում մենք` հայերս ամենից առաջ պետք է մեզ վրա հույս դնենք”, - ընդգծել է նա:

Հայոց ցեղասպանություն

Հայոց ցեղասպանությունը, որն իրագործվել է Օսմանյան կայսրությունում 1915-1923թթ., XX դարի առաջին ցեղասպանությունն էր, որի նախաձեռնողները երիտթուրքերն էին: Ցեղասպանության ժամանակ ոչնչացվեց վեց հայկական վիլայեթների բնակչությունը` մոտ 1,5 մլն հայ: Եվս կես միլիոնը սփռվեց աշխարհով մեկ` սկիզբ դնելով հայկական Սփյուռքին:

Դեռևս Ցեղասպանության իրագործման տարիներին` 1915-23թթ. տերությունները ընդունեցին հայերի կոտորածը դատապարտող բանաձևեր: ԱՄՆ-ն երեք անգամ (1916, 1919, 1920) նմանատիպ բանաձևեր է ընդունել, սակայն դա չկասեցրեց Օսմանյան կայսրության գործողությունները: 1915թ. Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան և Ռուսաստանը հանդես եկան համատեղ հռչակագրով` դատապարտելով հայերի բնաջնջումը:

Աշխարհի շատ երկրներ և ազդեցիկ միջազգային կազմակերպություններ ճանաչել և դատապարտել են Հայոց ցեղասպանությունը: Պաշտոնապես առաջինը Հայոց ցեղասպանությունն ընդունել և դատապարտել է Ուրուգվայը 1965թ-ին: Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչել են նաև Եվրոպայի Խորհուրդը, Եվրախորհրդարանը, ՄԱԿ-ի խտրականության կասեցման և փոքրամասնությունների պաշտպանության կանխարգելման ենթահանձնաժողովը, ՄԱԿ-ի ռազմական հանցագործությունների գծով հանձնաժողովը, Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը: Հայերի ոչնչացումը պաշտոնապես ցեղասպանություն են ճանաչել Ֆրանսիան, Ավստրիան, Իտալիան, Գերմանիան, Բելգիան, Լյուքսեմբուրգը, Շվեդիան, Նիդերլանդները, Շվեյցարիան, Ռուսաստանը, Լեհաստանը, Լիտվան, Հունաստանը, Սլովակիան, Կիպրոսի Հանրապետությունը, Լիբանանը, Ուրուգվայը, Արգենտինան, Վենեսուելան, Չիլին, Բոլիվիան, Կանադան, Վատիկանը, Բրազիլիան, Լյուքսեմբուրգը, Գերմանիան, Պարագվայը, Սիրիան և ԱՄՆ-ի 45 նահանգ:

Բելգիայում և Շվեդիայում Հայոց ցեղասպանության ժխտման համար քրեական պատասխանատվություն է սահմանված (45 հազար եվրո տուգանքից մինչև 1 տարվա ազատազրկում): 2006թ. հոկտեմբերի 12-ին Ֆրանսիայի խորհրդարանն օրինագիծ ընդունեց, որի համաձայն Հայոց ցեղասպանության ժխտումը կքրեականացվի, ինչպես Հոլոքոսթը:

Ժամանակակից Թուրքիան ժխտում է Հայոց ցեղասպանության պատմական փաստը և վարում է այդ փաստի ժխտման ներքին և արտաքին քաղաքականություն: Թուրքական պետության գործողությունները ներկայացվում են որպես «բռնագաղթ»` հայերի անվտանգությունն ապահովելու նպատակով: Հայոց ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտության մասին խոսում են միայն առանձին թուրք մտավորականներ, որոնց թվում են պատմաբան Թաներ Աքչամն ու Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Օրհան Փամուկը:

 Ուշագրավ
Հոկտեմբերի լույս 2–ի գիշերն Իրանն Իսրայելի ուղղությամբ ավելի քան 400 բալիստիկ հրթիռ է արձակել
Ընտրությունները կայանալու էին նոյեմբերին, ինչը կհամընկներ Բաքվում կայանալիք COP29–ին հետ
Ըստ Յուսուբովի, այդ մարդիկ պետկառույցների աշխատակիցներ են և գործարարներ
---