Թրամփի վարչակազմը հայտարարել է ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության՝ USAID–ի արտասահմանյան օգնության պայմանագրերի ավելի քան 90%-ի դադարեցման մասին, ինչը 60 միլիարդ դոլարով կրճատում է ԱՄՆ-ի ընդհանուր օգնության բյուջեն ամբողջ աշխարհում։ Այս որոշումը ընդգծում է վարչակազմի ընդհանուր ռազմավարությունը՝ նվազեցնել ԱՄՆ-ի զարգացման և հումանիտար աջակցության ծավալները։

Այս կրճատումների հետևանքով USAID-ի ծրագրերից միայն չնչին մասն է պահպանվում, ինչը ակտիվիստներին մղում է դատարանում պայքարել մնացածի համար։ Վարչակազմի մտադրությունները մանրամասն ներկայացվել են ինչպես ներքին հուշագրում, այնպես էլ վարչակազմի դեմ ներկայացված դատական հայցի փաստաթղթերում, գրում է Associated Press-ը։

Փետրվարի 26–ին Գերագույն դատարանը միջամտել է այդ գործերից մեկին՝ ժամանակավորապես արգելափակելով դատարանի որոշումը, որը կառավարությանը պարտավորեցնում էր կեսգիշերից առաջ տրամադրել միլիարդավոր դոլարների օգնություն։ Հրապարակված տվյալները ցույց են տալիս, թե որքան հեռուն է գնում վարչակազմի նահանջը օտարերկրյա օգնության և ավանդական քաղաքականության ուղղությամբ, որը դիտարկում էր օժանդակությունը որպես տնտեսական կայունության ապահովման, դաշինքների ամրապնդման և ԱՄՆ շահերի պաշտպանման միջոց։

Հուշագրում պաշտոնյաները նշում են, որ վերացնում են «տասնամյակների ինստիտուցիոնալ հոսանքից առաջացած լուրջ վատնումը»։ Փաստաթղթում նաև նշվում է, որ USAID-ի և Պետդեպարտամենտի օժանդակության բաշխման գործընթացում կկատարվեն նոր փոփոխություններ՝ «հարկատուների գումարներն ավելի խելամիտ ծախսելու և ամերիկյան շահերը առաջ մղելու» նպատակով։

Նախագահ Դոնալդ Թրամփը և նրա դաշնակից Իլոն Մասկն ավելի արագ և կոշտ են մոտեցել օտարերկրյա օգնության կրճատմանը, քան դաշնային կառավարության այլ ոլորտներին։ Երկուսն էլ պնդում են, որ USAID-ի ծրագրերը առաջ են տանում լիբերալ օրակարգ և անիմաստ ծախսեր են։

Ներկայացված դատական փաստաթղթերում շահույթ չհետապնդող կազմակերպությունները USAID-ի պայմանագրերի արագ լուծարման մասին նշում են, որ գործընթացը տեղի է ունենում աննախադեպ արագությամբ՝ առանց պատշաճ ուսումնասիրության։

«Շատ ավելի շատ լուծարումներ են սպասվում, խնդրում եմ պատրաստ եղեք»,– գրել է USAID-ի պաշտոնյան աշխատակիցներին ուղղված էլ. նամակում, ըստ փաստաբանների։

Կազմակերպությունները, որոնք ֆինանսավորման սառեցման արդյունքում միլիարդավոր դոլարների պարտքեր ունեն, պնդում են, որ պայմանագրերի զանգվածային լուծարումը իշխանությունների կողմից դատարանի որոշումը շրջանցելու փորձ է։

Միացյալ Նահանգների խոշոր բիզնեսների, միջազգային ոչ կառավարական կազմակերպությունների և նախկին պաշտոնյաների կոալիցիան արձագանքել է ցնցումով։

«Ամերիկյան ժողովուրդը արժանի է թափանցիկ հաշվետվության այն մասին, թե ինչ է կորչում՝ ահաբեկչության դեմ պայքարում, համաշխարհային առողջապահության, պարենային անվտանգության և մրցակցության ոլորտներում», — հայտարարել է ԱՄՆ գլոբալ առաջնորդության կոալիցիան։

Պետդեպարտամենտը հաստատել է, որ պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն վերանայել է կրճատումների որոշումը։ Ըստ վարչակազմի, փոփոխությունները կասեցնում են 6200 երկարաժամկետ USAID պայմանագրերից 5800–ը, ինչը 54 միլիարդ դոլարով կրճատում է ֆինանսավորումը։ Բացի այդ, Պետդեպարտամենտի 9100 դրամաշնորհներից 4100-ը դադարեցվում է՝ 4.4 միլիարդ դոլարի կրճատմամբ։

Հունվարի 20-ին Թրամփը հրամայեց 90-օրյա վերանայում անցկացնել՝ որոշելու, թե որ ծրագրերը պետք է շարունակվեն, միաժամանակ կասեցնելով օտարերկրյա օգնության ամբողջ ֆինանսավորումը։ Ֆինանսավորման սառեցումը խափանել է հազարավոր ծրագրեր, իսկ Մասկի Կառավարության արդյունավետության դեպարտամենտը USAID-ի աշխատակիցների մեծ մասին ազատել է աշխատանքից։

Հաջողված ծրագրերը, որոնք օգնել են զսպել Էբոլայի բռնկումները և Աֆրիկայում ավելի քան 20 միլիոն մարդու փրկել ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի բուժման միջոցով, նույնպես զրկվել են ֆինանսավորումից, հայտնում են USAID-ի պաշտոնյաները։ Միևնույն ժամանակ, պաշտոնապես հայտարարվում է ծրագրերի չեղարկման մասին։