2022 թ. նոյեմբերին հիմնադրված «ԱՌՖԻ» ՓԲԸ-ն, որը պետական ընկերություն է, եւ որի կայացման համար պետբյուջեից միլիոնավոր դրամներ են ներգրավվել, առաջիկայում՝ իր ստեղծումից 2,5 տարի անց, կլուծարվի: Այդ մասին «Հետքը» տեղեկացել է ՀՀ պետգույքի կառավարման կոմիտեից (ՊԳԿԿ):
«ԱՌՖԻ»-ի ստեղծման նպատակի վերաբերյալ ԱՆԻՖ-ի այլեւս չգործող (արխիվացված) կայքում, մասնավորապես, ասվում է, որ «Armenia Financed-ը քրաուդֆանդինգային հարթակ է, որը թույլ է տալիս մարդկանց ամբողջ աշխարհից ներդրումներ կատարել Հայաստանում՝ մասնավոր բիզնեսներում եւ նոր ստարտափ նախագծերում եւ դառնալ դրանց մի մասը։ Հարթակի հիմնական նպատակներն են Հայաստանում բիզնես միջավայրի զարգացումը, ներդրողների համար լրացուցիչ եկամուտների ստեղծումը եւ Հայաստան-սփյուռք կապերի ամրապնդումը։ 18 տարեկանից բարձր յուրաքանչյուր ոք կարող է ներդրումներ կատարել այն բիզնեսներում, որոնց հաջողությանը հավատում է: Մեր հարթակը թույլ է տալիս ստարտափին եւ մասնավոր բիզնեսին կապիտալ հավաքել առցանց: Ընկերությունները վաճառում են իրենց արժեթղթերը՝ լինի դա ընկերությունում սեփական կապիտալի, պարտքի, եկամտի մասնաբաժնի, փոխարկելի թղթադրամի եւ այլնի տեսքով»,–ասվում է հրապարակման մեջ։
Ըստ նախկին փոխտնօրեն Սերգեյ Գրիգորյանի՝ որը նաև «ԱՌՖԻ»-ի տնօրենների խորհրդի նախագահն է եղել, ARFI-ն եղել է ոչ միայն Հայաստանի, այլև աշխարհի առաջին պետական ներդրումային քրաուդֆանդինգային հարթակը։ Գրիգորյանն իր արձագանքում այն անվանել է «եզակի հատկություններով հարթակ, որը կարող է հեռակա նույնականացնել հաճախորդներին և նույնիսկ հեռակա կարգով բացել հաշիվներ դեպոզիտարիայում: Ակնկալվում էր 3․9 մլրդ դրամ ներդրումներ ներգրավվել [ԱՆԻՖ-ի] ներդրումային կոմիտեի կողմից հաստատված 13 ծրագրում (300-ից ավել հավակնորդներից), պետական ցանկացած ակտիվի սիստեմիկ IPO անելու հնարավորություն միջազգային ներդրողների և սփյուռքի համար»։
Ըստ «ԱՌՖԻ»-ի կայքում պահպանված տվյալների՝ ընկերությունը ներդրումներ է ապահովել երկու ընկերությունում, որոնցից մեկը զբաղվում է հեռահաղորդակցության, մյուսը՝ փոստային և սուրհանդակային ծառայությունների մատուցմամբ։ Մյուս երկու ծրագրերի ներդրումային փուլը դեռ ընթացքի մեջ էր՝ մեկը՝ 3D սկանավորման, մյուսը՝ մաքրման ծառայությունների ոլորտում։
ԱՆԻՖ-ի շուրջ բարձրացած կոռուպցիոն սկանդալից հետո, երբ հիմնադրամը դարձավ քրեական վարույթի կենտրոնական մասնակից, կառավարության որոշմամբ ֆոնդը տարվել է լուծարման։ 2024-ի օգոստոսի 29-ի որոշման համաձայն, ԱՆԻՖ-ի ակտիվները, այդ թվում՝ բաժնետոմսեր ու հողամասեր, պետք է փոխանցվեն որպես նվիրատվություն, սակայն «ԱՌՖԻ»-ի 100 տոկոս բաժնեմասի փոխանցման մասին որևէ նշում չկա։ Փոխարենը որոշվել է ԱՆԻՖ-ի ոչ նյութական ակտիվները՝ ներառյալ ARFI հարթակը և հավելվածները, արժեցողությամբ 224 մլն դրամ, նվիրել «ԱՌՖԻ»-ին։ Պայմանագիրը կնքվել է 2024-ի սեպտեմբերի 19-ին։
Սերգեյ Գրիգորյանը, անդրադառնալով այս զարգացումներին, նշել է․ «Նախագիծը (նկատի ունի ARFI հարթակը – հեղ.), որը կարող է ունենալ ռազմավարական և համակարգային նշանակություն Հայաստանի տնտեսության և սփյուռքից առցանց ուղղակի օտարերկրյա ներդրումների հավաքագրման համար, ակտիվորեն թաղվում է ծրագրի ներկա ղեկավարների կողմից։
Ես տեղեկություն եմ ստացել, որ ներկա ղեկավարները նախագիծը վաճառելու մի շարք անհաջող փորձեր են կատարել և, ի վերջո, ցանկանում են լուծարել Հայաստանում ներդրումային քրաուդֆանդինգի առաջին հարթակը, որի ստեղծման վրա մեծ գումարներ են հատկացվել բյուջեից, և բարձրակարգ մասնագետներ մոտ 4 տարվա աշխատանք են կատարել»։
Պետգույքի կառավարման կոմիտեն, պատասխանելով «Հետքի» հարցմանը, չի հաստատել և չի հերքել նախագծի վաճառքի անհաջող փորձերի առկայությունը։ Փոխարենը կոմիտեի նախագահի տեղակալ Գեղամ Հովսեփյանն անդրադարձել է իրավական ընթացակարգերին՝ նշելով, որ լուծարվող ընկերության պարտավորությունների կատարումից հետո գույքը փոխանցվում է բաժնետերերին։ Քանի որ «ԱՌՖԻ»-ի բաժնետոմսերը մնում են ԱՆԻՖ-ի հաշվեկշռում, ապա ԱՆԻՖ-ի լուծարումից հետո դրանք անցնելու են պետությանը՝ որպես միակ բաժնետիրոջ։
«ԱՌՖԻ»-ի կանոնադրական կապիտալը կազմում է 411 մլն դրամ՝ չներառելով վերոնշյալ 224 մլն դրամ արժողությամբ ոչ նյութական ակտիվը, որը ստացվել է նախորդ տարի ԱՆԻՖ-ից՝ նվիրատվությամբ։
«Նման պայմաններում ինձ համար բոլորովին անհասկանալի են պատրաստի նախագիծը վաճառելու փորձերը, առավել ևս այն լուծարելու ցանկությունը,- «ԱՌՖԻ» ՓԲԸ-ի մասին «Հետքին» փոխանցել է ԱՆԻՖ-ի նախկին փոխտնօրեն Գրիգորյանը,- խոսքը գնում է գործող ներդրումային ընկերության մասին, որի միայն Կենտրոնական բանկից ստացած լիցենզիան բազմաչարչար աշխատանքի արդյունք է և իրենից շատ մեծ արժեք է ներկայացնում, էլ չասած ոչ նյութական ակտիվների մասին (ծրագրային ապահովումը, գերորակյալ գովազդային հոլովակները): Նման պայմաններում խոսել նախագծի վաճառքի կամ լուծարման մասին մեղմ ասած պրոֆեսիոնալ եւ խելամիտ չէ»։
«ԱՌՖԻ»-ն պետական գրանցում է ստացել 2022 թվականի նոյեմբերի 29-ին՝ ՀՀ Կենտրոնական բանկի կողմից՝ որպես ֆոնդային գործառնություններով զբաղվող կազմակերպություն։
Թեև կոմիտեն չի հերքել «ԱՌՖԻ»-ի վաճառքի փորձերի վերաբերյալ Գրիգորյանի պնդումները, կոմիտեի նախագահի տեղակալ Գեղամ Հովսեփյանը հաստատել է, որ ընկերության լուծարման գործընթացը սկսվել է։ Ըստ նրա՝ մարտի 18-ին ԱՆԻՖ-ը՝ որպես միակ բաժնետեր, որոշում է կայացրել դիմել ԿԲ-ին՝ նախնական համաձայնություն ստանալու համար։ Այդ որոշումից երկու օր անց՝ մարտի 20-ին, «ԱՌՖԻ» ՓԲԸ-ի տնօրեն Էդգար Էվոյանը համապատասխան դիմում է ներկայացրել ԿԲ-ին։
